بهمن شعله‌ور

بهمن شعله‌ور (زادهٔ بهمن ۱۳۱۹ در تهران) رمان‌نویس، شاعر، ادیب، مترجم، منتقد، روانپزشک و مبارز سیاسی ایرانی است. کار نوشتن، و ترجمه را در سیزده سالگی شروع کرد.

فعالیت‌های حرفه‌ای

در سنین هجده و نوزده سالگی خشم و هیاهو ویلیام فاکنر و سرزمین هرز تی. اس. الیوت را به فارسی برگرداند و این دو هنوز به عنوان برجسته‌ترین کارهای ترجمه در زبان فارسی شهرت دارند. در سال ۱۹۶۷ پس از تحریم و جمع‌آوری نخستین رمانش بنام سفر شب در ایران، از ترکیه به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد و در سال ۱۹۸۱ دارای تابعیت دوگانه ایران و آمریکا شد. با آنکه بیشتر نوشته‌های او در چهل و دو سال گذشته به زبان انگلیسی بوده و در خارج از ایران منتشر شده؛ با آنکه رمان سفر شب او هنوز در ایران تحریم شده‌است(اگرچه هزاران نسخه قاچاقی آن فروخته شده و می‌شود)؛ و با آنکه به آخرین رمان فارسیش بی لنگر مجوز چاپ در ایران داده نشده‌است، در آخرین بررسیهای منتقدین ایرانی، برخی او را «موثرترین داستان‌نویس چهل سال گذشته ادبیات فارسی» خوانده‌اند؛«نویسنده‌ای که بیش از همه بر نویسندگان نسل‌های جوانتر اثر گذاشته‌است.»

او حرفه‌های دیگری چون دیپلمات، پزشک، روانپزشک، استاد دانشگاه در ادبیات و در روانپزشکی، و مفسر رادیو و تلویزیون داشته‌است و سخنرانیها و سمینارهای او دربارهٔ «خلاقیت هنری» و «بررسی روانی هنر و هنرمند» شهرت جهانی دارند. در چهل و دو سال گذشته شعله‌ور وقت خود را میان حرفه نویسندگی، حرفه پزشکی، تدریس ادبیات و روانپزشکی در دانشگاه‌های مختلف آمریکا، و مبارزه برای دفاع از آزادی و حقوق بشر ایرانیان بطور اعم، و بخصوص آزادی زنان و آزادگی قلم و خلاقیت هنری برای هنرمندان، تقسیم کرده‌است. بین سالهای ۱۹۷۸ و ۱۹۸۲ او در برنامه‌های رادیو و تلویزیونی آمریکا، کانادا و انگلستان از قبیل Canada AM و McNeil-Lehrer Report به تفسیر سیاسی امور ایران و خاور میانه می‌پرداخت. او به زبان‌های فارسی، انگلیسی، اسپانیائی، ایتالیائی و فرانسه می‌نویسد و آثاری به این زبانها (از جمله ترجمه آثار خود از زبانی به زبان دیگر) منتشر کرده‌است. آخرین رمان انگلیسی او ناوبری کور به سال ۱۹۹۲ و آخرین مجموعه شعر انگلیسی او Rooted in Volcanic Ashes به سال ۱۹۸۸ نامزد جوائز پولیتزر و جایزه کتاب ملی بودند.

او در شب شعر نشر چشمه اشعار انگلیسی خود را برای نخستین بار در ایران قرائت کرده‌است.

فعالیت سیاسی

و در آغاز انقلاب سخنگوی جبهه ملی در کشور آمریکا بود و همچنین به عنوان مفسر سیاسی ضد رژیم پهلوی در شبکه‌های مشهور تلویزیونی فعالیت کرد.

شعله‌ور مصاحبه در رادیو فرهنگ وبی‌بی‌سی داشته‌است.

فعالیت‌های دیگر

وی دارای دکترای زبان انگلیسی و روانپزشکی است و همچنین دبیر اقتصادی پیمان سنتو و همچنین روانکاو بخشی از سربازان آمریکایی در جنگ ویتنام بوده‌است.

کتاب‌ها

شعر

1. حماسهٔ مرگ، حماسهٔ زندگی، تهران، ۱۳۳۹.
2. Making Connection: Poems of Exile (Philadelphia:۱۹۷۹)
3. «سرودی برای انقلاب»، (شعر و هجو)، ایرانشهر، دوره سوم، شماره ۷، اردیبهشت ماه ۱۳۶۰.
4. «پیمان خون»، (شعر و هجو)، ایرانشهر، دوره سوم، شماره ۱۶، نوزدهم تیرماه ۱۳۶۰.
5. The Angel with Bush-Baby Eyes and other poems (Philadelphia:۱۹۸۲)
6. The Love Song of Achilles and other poems (Philadelphia:۱۹۸۲)
7. Odysseus’ Homecoming (Philadelphia:۱۹۸۲)
8. The New Adam: Poems of Renewal (Philadelphia:۱۹۸۲)
9. Rooted in Volcanic Ashes (Philadelphia:۱۹۸۸)
10. “Four poems” in North Atlantic Review: Writers in Exile, No ۴٬۱۹۹۲.
11. Il Rimpatrio d’Odysseo/ Odysseus’ Homecoming (Philadelphia:۲۰۰۹)

رمان

1. سفرشب، انتشارات خوشه، تهران، ۱۳۴۵.
2. The Night’s Journey & the Coming of the Messiah, No. 7 in Modern Persian Literature Series of Columbia University’s Bibliotheca Persica (Philadelphia: ۱۹۸۴)
3. Excerpts from the novel Dead Reckoning, in North Atlantic Review: Writers in Exile, No 4, 1992.
4. Dead Reckoning (Philadelphia: ۱۹۹۲)
5. A La Deriva (Philadelphia: ۲۰۰۹
6. Alla Deriva (Philadelphia: ۲۰۰۹)
7. À La Dérive (Philadelphia: ۲۰۰۹)
8. بی لنگر (Philadelphia: ۲۰۰۹)
9. سفرشب (Philadelphia: ۲۰۰۹)

نقد

1. «دربارهٔ خشم و هیاهو و ویلیام فاکنر»، پیش گفتارمترجم، خشم و هیاهو، انتشارات نیل، تهران، ۱۳۳۸.
2. «دربارهٔ سرزمین هرز تی اس. الیوت»، مجله آرش، دوره دوم، شماره دو، زمستان ۴۳.
3. “The Creative Process: A Psychoanalytic Discussion” in The Arts in Psychotherapy Journal, Vol. 8, No. 2, 1981, New York.
4. The Creative Process: A Psychoanalytic Discussion (with W. G. Niederland) (Philadelphia:۱۹۸۴)
5. “Iran: A history of mysticism, poetry and revolution,” Philadelphia Inquirer, Jan. ۵، ۱۹۸۶.
6. «ایران: تاریخچه تصوف، شعر و انقلاب»، در ژورنال ماهانه پر، واشینگتن، فوریه-مارس ۱۹۸۶.
7. “AFRAŠTAH, Mohammad Ali”, in Encyclopædia Iranica, Vol. 1, Fascicle 6, London, Boston, Melbourne and Henley, 1984.
8. «نظری تازه به سرزمین هرز تی.اس. الیوت»، پیش گفتار سرزمین هرز، انتشارات چشمه، تهران، ۱۳۸۶.
9. «هنوز بیاد آن صدا هستم»، (یادبود احمد شاملو)، شهروند امروز، شماره پیاپی ۵۹، ۱۸ آذر ۱۳۸۶.

ترجمه به فارسی

1. ترجمان رنجها، مجموعه داستان از استاین بک، همینگوی و چخوف، با پیشگفتار مترجم، تهران ۱۳۳۵.
2. ویلیام فاکنر: خشم و هیاهو The Sound and the Fury، تهران، ۱۳۳۸٬۱۳۳۹، ۱۳۴۰… ۱۳۸۶.
3. پیروزی بر تب زرد، از رالف ن. هیل، انتشارات نیل، انتشارات امیرکبیر، تهران ۱۳۳۹.
4. از کلبه چوبین تا کاخ سفید: زندگینامه آبراهام لینکلن، از سترلینگ نورث، تهران، ۱۳۳۹.
5. تی.اس. الیوت: سرزمین هرزThe Waste Land، مجله آرش، دوره دوم، شماره دو، تهران، زمستان۱۳۴۳.
6. تی.اس. الیوت: سرزمین هرز The Waste Land، انتشارات چشمه، تهران، ۱۳۸۶.