ژان پل سارتر
ژان-پل شارل ایمار سارْتْرْ (به فرانسوی: Jean-Paul Charles Aymard Sartre) (زاده ۲۱ ژوئن ۱۹۰۵ – درگذشته ۱۵ آوریل ۱۹۸۰) فیلسوف، اگزیستانسیالیست، رمان‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس و منتقد فرانسوی بود.
نقد
برخی فیلسوفان معتقدند که سارتر در کارهایش مفاهیم متناقضی را در کنار هم قرار داده‌است. برای مثال هربرت مارکوزه معتقد بود که افکار سارتر متناقض و بیش از حد ایدئال گراست و این ایدئال گرایی خلاف ادعای سارتر در مورد واقع گرایی است. همچنین، ریچارد وولهایم و توماس بالدوین نشان می‌دهند که نقد سارتر از فروید در واقع بر اساس یک تفسیر اشتباه از کارهای فروید بنیان نهاده شده‌است.
دیدگاه‌ها
از سال ۱۹۷۳ به بعد تقریباً تمامی قدرت بینایی خود را از دست داده بود و دیگر قادر به نوشتن نبود، با این همه او سعی می‌کرد با انجام مصاحبه‌ها، دیدارها و حضور در مراسم کماکان چهره‌ای فعال و اجتماعی از خود نشان دهد. برای نمونه ملاقات او با «آندریاس بادر» زندانی سیاسی و عضو «فراکسیون ارتش سرخ» (RAF) در «زندان اشتوتگارت» (آلمان) توجه همگان را برانگیخت. ۱۹۷۹ در یک کنفرانس مطبوعاتی جنجالی به حمایت از آوارگان جنگ ویتنام (Boat people) پرداخت. در جایی دیگر از مبارزه مردم ایران علیه محمدرضاشاه پهلوی و آزادی زندانیان سیاسی و همچنین مبارزه مردم شیلی علیه دیکتاتوری آگوستو پینوشه طرفداری نمود.
در سال ۱۹۸۰ روزنامه «نوول آبزرواتور» اقدام به انتشار گفتگوی سارتر با «بنی لویس» – فیلسوف و نویسنده – نمود که شگفتی همگان از جمله دوبوار را به همراه داشت. سارتر در این مصاحبه به بحث در مورد نکاتی همچون «روابط میان فردی و شرایط اجتماعی» پرداخت. این گفتگو تا حدی نشانگر تطابق نظریات سارتر و لویس بود.
آثار
صادق هدایت اولین کسی بود که با ترجمه داستان دیوار در سال ۱۳۲۴، سارتر را به ایرانیان معرفی کرد.
جدول زیر گزیده‌ای از ترجمهٔ آثار سارتر را به نمایش می‌گذارد. مهم‌ترین اثر فلسفی سارتر به نام نقد خرد دیالکتیک هنوز به فارسی ترجمه نشده‌است.
| فارسی | فرانسه | انگلیسی | سال انتشار | مترجم |
|---|---|---|---|---|
| تهوع / غثیان (رمان) | La nausée | Nausea | ۱۹۳۸ | با عنوان «تهوع»، ترجمهٔ امیرجلال‌الدین اعلم، تهران: نیلوفر، چاپ اول: ۱۳۸۳؛ با عنوان: «غَثیان»، ترجمهٔ مهدی روشن‌زاده، تهران: انتشارات فرهنگ جاوید، چاپ اول: ۱۳۹۱ ، ترجمه مهرآفرید بیگدلی خمسه انتشارات نگارستان |
| دیوار (مجموعه داستان) | Le mur | The Wall | ۱۹۳۹ | ۵ داستان با عناوین: دیوار، اتاق، اروستراتوس، صمیمیت و کودکی یک رهبر. پرویز شکیب – صادق هدایت – داریوش سیاسی – ابوالحسن نجفی |
| مگس‌ها (نمایشنامه) | Les mouches | The Flies | ۱۹۴۳ | مهدی روشن‌زاده، سحر جعفری صرافی، انتشارت مهراج۱۳۹۳ |
| هستی و نیستی (رساله فلسفی) | ‘ĽÊtre et le Néant | ۱۹۴۳ | عنایت‌الله شکیباپور – مهستی بحرینی | |
| خروج ممنوع (نمایشنامه) | Huis clos | No Exit | ۱۹۴۴ | ناصر غیاثی و سحر جعفری صرافی (با عنوان در بسته) – حمید سمندریان (با عنوان دوزخ) – قاسم صنعوی (با عنوان خلوتکده) – امید جمشیدی (با عنوان اتاق بسته) |
| تعلیق: راه‌های آزادی ۱ (رمان) | ۱۹۴۵ | محمود به‌فروزی – حسین سلیمانی‌نژاد | ||
| سن عقل: راه‌های آزادی ۲ (رمان) | L’âge de raison | The Age of Reason | ۱۹۴۵ | منوچهر کیا – حسین سلیمانی‌نژاد |
| عذاب روح: راه‌های آزادی ۳ (رمان) | ۱۹۴۵ | علی امین‌نیا | ||
| راه‌های آزادی | Morts sans sépulture | The Victors | ۱۹۴۶ | |
| مرده‌های بی کفن و دفن (نمایشنامه) | ۱۹۴۶ | پری صابری – قاسم صنعوی | ||
| روسپی بزرگوار (نمایشنامه) | La putain respecteuse | The Respectful Prostitut | ۱۹۴۶ | عبدالحسین نوشین – بهمن نورائی |
| اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر (رساله فلسفی) | ۱۹۴۶ | مصطفی رحیمی | ||
| ادبیات چیست؟ (رساله ادبی – فلسفی) | ۱۹۴۷ | ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی | ||
| بودلر (مقاله‌ای در مورد بودلر، شاعر فرانسوی) | Baudelaire | Baudelaire | ۱۹۴۷ | |
| اندیشه‌های درباره مسئله یهود (رساله) | ۱۹۴۷ | |||
| دست‌های آلوده (نمایشنامه) | Les mains sales | Dirty Hands | ۱۹۴۸ | جلال آل‌احمد – قاسم صنعوی |
| چرخ‌دنده (فیلمنامه) | L’Engrenage | ۱۹۴۹ | قاسم صنعوی – داریوش مودبیان – روشنک داریوش | |
| شیطان و خدا (نمایشنامه) | Le diable et le bon dieu | The Devil and the Good Lord | ۱۹۵۱ | ابوالحسن نجفی |
| ژنه مقدس، بازیگر و شهید (مقاله‌ای دربارهٔ ژان ژنه) | ۱۹۵۲ | |||
| گوشه‌گیران آلتونا (نمایشنامه) | Les séquestrés d’Altona | The Condemned of Altona | ۱۹۵۹ | ابوالحسن نجفی |
| فروید (فیلمنامه‌ای دربارهٔ زیگموند فروید) | ۱۹۵۹ | قاسم روبین | ||
| نقد عقل دیالکتیکی (رساله فلسفی) | ۱۹۶۰ | |||
| کلمات (خودزندگی‌نامه) | les mots | The Words | ۱۹۶۴ | امیرجلال‌الدین اعلم – ناهید فروغان |
| زنان تروا (نمایشنامه) | Les Troyennes | The Trojan Women | ۱۹۶۵ | قاسم صنعوی |
| جنگ شکر در کوبا (سفرنامه) | Ouragan sur le sucre | Sartre on Cuba | ||
| دربارهٔ نمایش | ابوالحسن نجفی | |||
| کار از کار گذشت (نمایشنامه) | حسین کسمایی | |||
| مرگ در جان | ||||
| ابله خانواده (مقاله انتقادی) | L’idiot de la famille | The Family Idiot | ۱۹۷۱–۷۲ | |
| در دفاع از روشنفکران | رضا سیدحسینی |
- کودکی یک رئیس، محمد علی سپانلو، فردا
- تیفوس، قاسم صنعوی، کتاب پارسه
- روانکاوی وجودی، احمد سعادت نژاد، جامی
- در جستجوی بشریتی بی نقاب، مصطفی رحیمی، نیلوفر
- زیبایی‌شناسی، رضا شیرمرز، قطره
- تعالی اگو، عادل مشایخی، ناهید
- کین، قاسم صنعوی، گل آذین
- نکراسوف، قاسم صنعوی، کتاب پارسه
- آن سبوب بشکست، محمد کاروان، گلریز
- اندیشه ها و انسان اثر ژان پل سارتر ترجمه فرج الله ناصری
- آخرین مهلت اثر ژان پل سارتر ترجمه پ-بهروز
- در بسته اثر ژان پل سارتر ترجمه ناصر غیاثی
- آنچه من هستم اثر ژان پل سارتر ترجمه مصطفی رحیمی درباره مصاحبه ای با ژان پل سارتر
- رئالیسم در ادبیات و هنر اثر ژان پل سارتر ترجمه هوشنگ طاهری
کتابی با نام فاجعه بزرگ به ترجمه بهروز بهزاد که بعد از انقلاب با نام خانواده خوشبخت با ترجمه دوباره از کتابی که وجود نداشت بیژن فروغانی و سارا برمخشاد چاپ شده‌است، اثر سارتر نیست و متعلق به خود مترجمین می‌باشد که نمونه‌ای از سرقت ادبی است.