شماره بازیابی: ۸۹۳
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭۱۰-۱۹۲۸۹‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پدیدآور: انیس الاحبا [نسخه خطی]/ از: انیس (تخلص شاعر).
کاتب: سید علی نام.
تاریخ کتابت: ۱۲۰۳ق.
قطع: وزیری. ۱۷/۵*۲۸سم. ۹۲گ. ۱۴س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:بسمله ستایش بیحد و نیایش لا تعد سخن آفرینی را که بنغمه کاف و نون چندین زمزمه گوناگون برآورده…
یادداشتهای مربوط به عنوان و پدیدآور: مولف از اهالی لکهنو بوده، بنابر شرحی که خود وی در مقدمه این کتاب نوشته، بر حسب خواست رای ستیلاس تذکره‌ای در شرح حال و آثار شعرای معاصر نظیر تذکره حزین بایستی نگارش دهد و خود وی پیش از این بدین خیال بوده و برای اطاعت و فرمانبرداری از امیر نام برده این تذکره که آن را انیس الاحبا نامیده در شرح حال و آثار محمدفاخر مکین تخلص (در همین فصل از ایشان معرفی خواهد شد) و شاگردان وی نوشته است. در کتب سیر و تذکره‌هایی که در دست نگارنده می‌باشد به نام و شرح حالی از این انیس برنخورده، از دیباچه این تذکره بر می‌آید که پیش از این تالیف، انیس دیوان خود را مرتب نموده و از اینکه نام خود را در آخر شاگردان هندوی مکین ذکر نموده معلوم می‌شود که مسلمان نبوده ولی دیباچه این تذکره را به روش مسلمانان به مدح حضرت خیر البشر (ص) موشح نموده و این رویه را سایر ادباء هندو و نیز معمول داشته‌اند و بیش از پنجاه سال از عمر او گذشته با تالیف این تذکره پرداخته و از تاریخ نسخه این کتابخانه و مندرجات تذکره به دست آمد که در ۱۲۰۳ق. تالیف گردیده و نسبت به مکین که جوانی دانشمند و شاعری سخن سنج بوده و در سیر و سلوک قدم می‌زده ارادت می‌ورزیده و اشعاری که از خود درین تذکره گذارده غزلیاتی چند و رباعیاتی است که در اوصاف سر تا پای محبوب انشا نموده است. این تذکره را بدین گونه تالیف کرده: ۱٫ افتتاح در شرح حال و اشعاری از میرزا عظیما اصفهانی اکسیر تخلص که استاد مکین بوده. ۲٫ فتح الباب در بیان حالات و کلمات و اشعار مکین. ۳٫ فصل در بیان احوال و افکار مستفیدان از آن جناب (۳۱ نفر) مسلمان بوده‌اند. ۴٫ فاصله در ذکر احوال و اشعار شاگردانی که از فرقه هنود (۶ نفر) بوده‌اند. ۵٫ اختتام شامل احوال و اشعار شاگردان مسلمان (۵ نفر). شاگردان مکین. ۶٫ حسن خاتمه در بیان حالات و آثار شاگردان هندوی (۶ نفر) شاگردان مکین.
وضعیت استنساخ نسخه: سال نگارش را محو کرده‌اند ولی از آثار آن سال نام برده ظاهر می‌باشد.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر: نوع خط:شکسته نستعلیق.
نوع کاغذ:ترمه.
تزئینات جلد:تیماجی.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود: ۱پشت آخرین صفحه یادداشت‌های بچگانه گردیده است.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۴۲۶-۱۴۲۷٫
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده: این تذکره در ح ۲۸۰۰ بیت می‌باشد و چنان‌که گفته شد شامل شرح حال و آثار پنجاه نفر از معاصرین شعرای هندی در آخر قرن دوازدهم هجری است.
محل و شماره بازیابی: ۱۱۵۰۵۹