توضیحات
دیوان کمال خجندی(کمالالدین مسعود خجندی)
شماره بازیابی: ۱/ ۹۰۸۴
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR10-41521
زبان اثر: فارسی
سر شناسه: کمال خجندی، مسعود، – ۸۰۳؟ق.
عنوان و نام پدیدآور: دیوان کمال خجندی/ کمالالدین مسعود خجندی
تاریخ کتابت: ، قرن۹ ق.
نام خاص و کمیت اثر: ۱پ- ۴۵ر.
قطع: ؛ یک، ۷۸، یک برگ، اندازه متن: ۱۶/۱*۲۴، ۲۹س، اندازه جلد: ۲۳/۲*۳۱/۳.
یادداشتهای کلی: برای بررسی مشخصات قوانین ترسل معین عباسه شهرستانی طبق نسخه ش ۲۳۶ کتابخانه سنا (سنا، ج۱، ص ۱۱۷-۱۱۸) مشخص گردید که نسخه حاضر با فوق الذکر شباهتهای فراوانی دارد و این دو نسخه پیشتر یکی بوده است اما کسی آنها را از هم جدا و در دو مجلد صحافی کرده است. خط، تزئینات و ترنجهای آغاز رسائل، پیشانیهای ابتدای کتابها، جدول کشی حاشیه صفحات، اندازه کاغذ و جدولها، تعداد سطور، خط یادداشتهای حاشیه صفحات و بر افزودهای ابتدای رسالهها و همه مشخصات نسخهپردازی و آرایشی دو نسخه کاملاً شبیه هم است. حتی جنس و رنگ و نوع دوخت و نقوش عطف و طلاکاریهای جلدشان دقیقاً یکی است که نشان میدهد در یک کارگاه از هم جدا شدهاند.روی هر دو نسخه یادداشتهای تملک مهدی بیانی و دستخط او آمده است. وی این نسخه را در ۲ خرداد ۱۳۳۱ ش در تهران به جعفر سلطان القرایی هدیه کرده است و یادداشت مهر تملکش هم در ابتدای نسخه ش ۲۳۶ سنا مورخ ۲۸ آذر ۱۳۲۴ ش دیده میشود. با اینکه این دو نسخه حداقل از اوائل دهه سی از هم جدا شده بودند اما از قضا در زمانی نزدیک به هم وارد گنجینه کتابخانه مجلس شده و دوباره در کنار هم قرار گرفتند: نسخه شماره ۹۰۸۴، در آذر ۱۳۴۸ ش از سلطان القرایی و نسخه ش ۲۳۶ سنا با دیگر کتابهای مهدی بیانی در آبان ۱۳۴۷ ش از خانواده او خریداری شده است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:«افتتاح سخن آن به که کنند اهل کمال / به ثنای ملک ملک خدای متعال»
«پادشاهی که به پیرامون جاهش نرسد / از ازل تا به ابد و صمت و نقصان و زوال»
انجام:«لب تو آفریده از جان است / آفرین خدای بر جانت»
«زاهد انگشت میکند و چو کمال / گر چه شیرین لب است دندانت»
تزئینات متن:چهار ستونی.
عناوین به ترتیب به سه رنگ زر و لاجورد و شنگرف به خط محصص جلی زیبا نوشته شده.
تزئینات نسخه:صفحات جدولبندی شده با زر و لاجورد و مشکی.
صفحه عنوان نسخه، در وسط صفحه ترنجی زرین و مرصع که دورن آن به خط ثلث و قلم زر تحریردار یادداشتهایی دارد.
در صفحه آغازین این رساله پیشانی مذهب و مرصع به سبک تیموری که درون آن عبارت «قال لهم بالصواب» به قلم شنگرف با تحریر سفیداب نوشته شده است.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:نخودی آهار مهره.
تزئینات جلد:میشن تریاکی. قطر: ۳/۱٫
بین اشعار عبارات مختلفی برای متمایز کردن آنها نوشته شده است از جمله: «وله» «ایضاله» «ومن افکار غفرالله له» «و من منشاته» «و من واردات ذهنه» «و من کلامه» «و من مخترعاته» «و من نتایج افکاره» «و من ابکار افکاره» «و من نتایج انفاسه» و مانند آنها.
نسخه در حاشیه تصحیح شده است، کلمه تصحیح شده در متن با علامت ۷ کوچکی مشخص شده است.
صفحه عنوان نسخه، در وسط صفحه نوشته شده: «دیوان شیخ کمال خجندی»، تاریخ تولد محمدطاهر میرزا در روز جمعه ۵ ساعت از آفتاب گذشته ۲۱ شوال سال ۵۰ … مطابق ۱۸۳۴ عیسوی در دارالسلطنه اصفهان (بخشهایی از این یادداشت در صحافی از بین رفته است. خود این یادداشت در ۱۱ شوال ۱۲۶۶ ق برابر با سال ۱۸۵۰ عیسوی نوشته شده است)، یادداشتی از هادی بن ولی حسینی در ۱۲۷۶ ق که نوشته این کتاب لغو پوچ را از کتابخانه نواب اشرف والا محمدطاهر میرزا گرفته و مطالعه کرده استف وی این دویان را به اشتباه از ابن یمین دانسته است: «در تاریخ ۱۲۷۶ این دیوان لغو و پوچ را از کتابخانه نواب اشرف والا روحی فداه محمد طاهر میرزا گرفته، قدری از شعر بیمزه ابن یمین دیدم. هزار حیف از قلم و کاغذ که این اشعار را نوشته، در حقیقت زحمت خیلی کشیده. ازین زیاده دماغ ندارم».
در برگ آخر یادداشتی از میرزا محمد حسین گیلک مازندرانی (کذا) درباره کتابی ۴ جلدی شامل عجایب و غرایب فراوان در ۱۲۹۶ ق و فایدهای نجومی نوشته شده در ماه یازدهم سال ۱۲۹۶ ق درباره پیشبینی روز شروع ماه رمضان در سالهای ۱۲۶۶ تا ۱۲۷۳ق، آمده است.
رسم الخط نسخه: پ و گ و ژ به دو صورت یک نقطه و سه نقطه نوشته شدهاند. زیر حرف «س» هم در بیشتر موارد سه نقطه گذاشته شده است در بعضی از کلمات سرکش «ک» و «گ» هم با «ء» نوشته شده است.
۲حاشیه برگ ۲۱ پ یادداشت تولد کسی در ۱۱۶۱ ق که نامش سیاه شده، حاشیه برگ ۳۵ پ هم یادداشتی که متن آن از بین رفته اما تاریخ ۱۲۶۳ ق دارد، آمده است.
نک: فرهنگ سخنوران، ج۲، ص ۷۶۸؛ منزوی،ج۳، ص ۲۴۹۸- ۲۵۰۱؛ دنا،ج۵، ص ۳۴۳- ۳۴۵؛ مشترک پاکستان، ج۷، ص ۴۷۹- ۴۸۰ و ج۹، ص ۲۲۳۰- ۲۲۳۲٫
وضعیت استنساخ نسخه: نسخه دارای سه نقطه شک در ۹پ، ۱۲پ، ۲۱ر، ۲۷پ، ۳۰ر و … در کنار سطرها یا در جدول بین اشعار در وسط صفحه.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر: نوع خط:تعلیق.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود: ۱یک برگ از آغاز و پایان نسخه سفید و نانوشته است.
مشخصات اثر:
یادداشتهای تملک:
شکل و سجع مهر:
متن یادداشت:
نسخه از جعفر سلطان القرایی در آذر ۱۳۴۸ش خریداری شده است.
در صفحه عنوان نسخه، یادداشت مهدی بیانی که در ۲ خرداد ۱۳۳۱ ش در تهران نسخه را به جعفر سلطان القرایی هدیه کرده است و یک جدول نجومی.
دارای مهر کتابخانه جعفر سلطان القرایی.
در حاشیه برگ ۳۲ ر نقش مهری هشت ضلعی با عبارت: «محمد طاهر۱۱۷۳» آمده است.
یادداشت عملیات: بخش انجامین صفحه خاتمه رساله اول (برگ ۴۵ر) که احتمالاً انجامه کاتب را داشته بریده شده است.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد ۲/ ۲۹، صفحه ۷۲۳- ۷۲۵٫
صحافی شده در این جلد: دیوان ناصر بخارایی/ ناصر بخارایی، ص ۴۶پ- ۷۸ر.
موضوع (اسم عام یا عبارت اسمی عام): ادبیات
تاریخ: ۲۰۱۵۰۷۲۹
محل و شماره بازیابی: ۱۷۹۲۰۰
دیدگاهی دارید؟