توضیحات

تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران

این کتاب دربرگیرنده تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران از آغاز تا سال‌های ابتدایی انقلاب است که نویسنده ابتدا در این کتاب به سرگذشت روزنامه در ایران پرداخته و سپس به مطالبی از قبیل چاپخانه پیش از روزنامه، تحول جدید در کار روزنامه، روزنامه اختر در افق مطبوعات فارسی، روزنامه‌های ولایات، سانسور مطبوعات، مطبوعات و مشروطه، نقاط ضعف در کار مطبوعات و …. پرداخته است.

روزنامه‌نگاری در ایران فراز و نشیب‌های بسیاری داشته است. پیدایش روزنامه در ایران نیز ـ همانند کل جهان ـ‌ از زمان‌های بسیار دور و نزدیک با سنگ‌نبشته‌ها، جارچیان و قاصدان تیزپا، ابلاغ‌ها، اخطارها، فتح نامه‌ها، اعلامیه‌ها، حوادث مهم، تقویم ایام و مانند آن‌ها که برای اطلاع عموم در مساجد و اماکن عمومی بر دیوارها نصب می‌شد، نسبت داده‌اند.

تولد نشریات فارسی زبان نیز قبل از آن که در ایران انتشار یابد در دیگرکشورها شکل گرفت. نشریات فارسی زبان در کشورهای هند، ترکیه عثمانی، مصر، عراق، قفقاز، ترکمنستان و افغانستان منتشر می‌شد.

شادروان استاد سید محمد محیط طباطبایی در تاریخ تحلیلی مطبوعات درباره نخستین نشریات فارسی زبان در هند می‌نویسد:

«… چون هنوز حساب کاملی از روزنامه‌های فارسی چاپ هندوستان و در دوران حکومت کمپانی شرقی برگرفته نشده، احتمال می‌رود در آینده از فاصله زمانی ۱۷۸۰ میلادی که نخستین نمونه مطبوعات هند به زبان انگلیسی در بنگال انتشار یافت تا انتشار روزنامه مرآت الاحوال فارسی که در ۱۸۲۰ میلادی به وسیله «راما موهان روی» مصلح مذهبی هند و در کلکته منتشر گردید، بتوان نمونه‌های دیگری هم جست ویافت…

شادروان استاد محیط طباطبایی از جمله فضلای برجسته این مرز و بوم بوده ­اند که سال ها در کسوت معلمی و استادی و روزنامه­ نگاری و زبان­ دانی و آزادی ­خواهی و… میراث و آثار عظیمی از خود برجای نهاده­ اند­. استاد که خود روزنامه­ نگاری مبارز بوده است و سال­ها مجلات آموزش پرورش­، محیط و ادب را دشوارترین شرایط و سال­های سخت ملی ایران انتشار می­داد، به ­یقین آگاه ­ترین و مطلع ­ترین افراد نسبت به مطبوعات ایران از آغاز و پیدایش آن تا روزگار مشروطه و پس از آن بود.

چیرگی و تسلط وی بر حوادث روزگار که با مشاهده نزدیک همراه بود تحلیل عمیق پرمایه و بی­ همتا به ­یادگار گذاشته است.