توضیحات

نامه به پدر

خانواده به‌عنوان مهم‌ترین نهاد اجتماعی، تأثیر بسیاری در شکل‌گیری شخصیت فرزندان دارد. چه بسیار استعداد‌هایی که به علت رفتارهای ناشایست والدین، هرگز شکوفا نشدند. بسیاری از دردها و مشکلات که ریشه در دوران کودکی دارد، باعث ترس‌ها و رنج‌هایی است که مانع از پیشرفت افراد می‌شوند.
«فرانتس کافکا» یکی از همین افراد است که به‌علت شرایط پدرسالارانه در خانواده‌اش، همواره آزار دید و زندگی سراسر افسرده‌ای را تا لحظه مرگ تجربه کرد. او همه‌ی دردهایش را در نامه‌ای که به پدرش می‌نویسد، با او در میان می‌گذارد و به هنرمندانه‌ترین شکل، سعی در بیان احساسات و نظراتش دارد. این نامه دعوتی است به دنیای ذهنی نویسنده‌ای درون‌گرا با آرزوهایی بربادرفته.

«نامه به پدر» اثری است که در آن «فرانتس کافکا» نامه‌ای به پدر خود، «هرمان کافکا» نوشته است؛ نامه‌ای که هرگز به مقصد نرسید. در این نامه کافکا از موضوع‌های گوناگونی صحبت می‌کند. اما موضوع اصلی نامه، پاسخ به سوالی است که پدر از او پرسیده بود.

«فرانتس کافکا» نامه به پدر خود را این‌گونه آغاز می‌کند:

«پدر بسیار عزیزم،
به تازگی پرسیدی چرا به نظر می‌آید از تو می‌ترسم. هیچ‌وقت نمی‌دانستم چه پاسخی بدهم، کمی به این دلیل که به‌‌راستی ترس به‌خصوصی در من برمی‌انگیزی و شاید باز به دلیل اینکه این ترس شامل جزئیات بی‌شماری است که نمی‌توان همه آنها را منسجم و به‌طور شفاهی بیان کرد. اگر اکنون می‌کوشم با نامه پاسخت را بدهم، باز هم پاسخی ناکامل خواهد بود، زیرا حتی هنگام نوشتن، ترس و پیامدهایش رابطه من و تو را مخدوش می‌کند و اهمیت موضوع از حافظه و درک من پا فراتر می‌گذارد…».
و در ادامه می‌نویسد:
«باز هم بگویم که من به هیچ وجه ادعا نمی‌کنم اینکه هستم صرفاً معلول وجود توست، منتها تو آنچه من بودم را تشدید کردی، و زیاد هم تشدید کردی، چون در نظر من قدرتت زیاد بود و تو همۀ قدرتت را در این راه به کار گرفتی. درست است تو هیچ‌گاه مرا مورد تنبیه بدنی قرار ندادی ولی فریادهای تو، سرخی چهره‌ات، روش عجولانه‌ات در بازکردن کمربند و قرار دادن آن روی پشتی صندلی، همه اینها، بسیار بدتر از کتک خوردن بود. مثل وقتی که بخواهند کسی را دار بزنند، اگر او را به راستی حلق آویز کنند، می‌میرد و همه چیز تمام می‌شود؛ اما اگر او را مجبور کنند در همه مراسم پیش از اعدام شرکت کند و در لحظه انداختن طناب دار به گردنش خبر لغو حکم اعدام را به او بدهند، بی‌شک در تمام زندگی، رنج گره دار را دور گردن خویش احساس خواهد کرد …».

* «فرانتس کافکا» (زاده ۳ ژوئیهٔ ۱۸۸۳ – درگذشته ۳ ژوئن ۱۹۲۴) یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان آلمانی‌زبان در سده ۲۰ (میلادی) بود. آثار کافکا در زمرهٔ تأثیرگذارترین آثار در ادبیات غرب به‌شمار می‌آیند.
فرانتس کافکا به دوست نزدیک خود «ماکس برود» وصیت کرده بود که تمام آثار او را نخوانده، بسوزاند. ماکس برود از این دستور وصیت‌نامه سرپیچی کرد و بیشتر آثار کافکا را منتشر کرد و دوست خود را به شهرت جهانی رساند. پُرآوازه‌ترین آثار کافکا، رمان کوتاه «مسخ» و رمان «محاکمه» و رمان ناتمام «قصر» هستند. اصطلاحاً، به فضاهای داستانی که موقعیت‌های پیش‌ پا افتاده را به شکلی نامعقول و فراواقع‌گرایانه توصیف می‌کنند -فضاهایی که در داستان‌های کافکا زیاد پیش می‌آیند- «کافکایی» می‌گویند.
«صادق هدایت» یکی از مشهورترین نویسندگان ایرانی است که فضاهای داستانی‌اش بسیار شبیه «جهان کافکایی» بوده و از سبک زندگی و نوشتن او تأثیر پذیرفته است.