توضیحات

وَرْقه و گُل‌شاه

«وَرْقه» و «گُلشاه» نام دو دلداده است که طی فراز و نشیب ها و اتفاقات گوناگون در پیچ و تاب روزگار، در راه عشق خویش استوار می مانند…

«وَرْقه و گُلشاه» از نخستین منظومه‌های داستانی فارسی در سدهٔ چهارم و اوایل سدهٔ پنجم هجری است. «عَیّوقی» داستان ورقه و گلشاه را از داستان‌های عربی گرفته‌ بود. سرچشمهٔ این داستان را با سرچشمهٔ عربی داستان «لیلی و مجنونِ نظامی» یکی دانسته‌اند.
منظومه «وَرْقه و گُل‌شاهِ عَیّوقی» داستان دلدادگی عاشق و معشوق است و با زبانی ساده و بی‌پیرایه بیان شده است. عَیّوقی از شاعران پارسی‌گوی دربار «سلطان محمود غزنوی» بود. او به‌ خاطر سرودن منظومهٔ عشقی وَرْقه و گُلشاه معروف است؛ ولی از چندوچون زندگی او آگاهی زیادی در دست نیست. او مثنوی دیگری در بَحر رَمَل مُسَدَس و قصایدی نیز داشته‌ است.

«وَرْقه و گُلشاه» داستانی است عاشقانه و کهن که تاریخ ایجاد آن به شکل منظومه دقیقا معلوم نیست؛ اگر «ابو حرزه جریر» شاعر دوره اُمَوی آن را به نظم درآورده باشد، نخستین شاعر در این کار خواهد بود؛ و در زبان فارسی نخستین شاعری که آن را به نظم درآورده «عَیّوقی» در نیمه اول سده پنجم هجری در غزنه بوده است. طبق نوشتهٔ خود عَیّوقی، این داستان بر اساس قصه «عروه و عفرا» است که طی ماجراهایی بس شگفت و غم‌انگیز به وصال هم نمی‌رسند؛ اما عیوقی انتهای داستان را تغییر داده است و با معجزه پیامبر (ص) و لطف الهی، آن دو را دوباره زنده می‌گرداند.