در عالم ادبیات نیز نویسنده‌گان و شاعرانی بیش از هر چیز به مرگ و ماورای آن اندیشیده‌اند که اندیشه برای‌شان جایگاهی بالاتر و والاتر داشته است.

نمونه روشن آن، خیام، شاعر جهانی است که تمامی آثار شعری به‌جای مانده از او پیرامون مساله مرگ، نیستی و نسبت میان حال و آینده‌یی است که بی‌شک فنا خواهد شد. ژوزه ساراماگو، نویسنده فقید پرتگالی از جمله معدود هنرمندانی بود که در دوره ما می‌زیست و نوشته‌هایش بیش از آن‌که برآمده از دغدغه‌های مرسوم و معمول نویسنده‌گان روز باشد، ترجمانی از دیدگاه‌های یک روشن‌فکر چپ‌گرا با ویژه‌گی‌های خاص خودِ او بود.

«در ستایش مرگ»، یکی از آخرین آثار این نویسنده است که به واکاوی دیدگاه‌های او در آخرین سال‌های حیات درباره زنده‌گی و مرگ از دید انسانی چپ‌گرا و ایده‌آلیستی شکاک می‌پردازد.