توضیحات

گفتارى درباره نقش دین در تاریخ اجتماعى ایران

مسلمان هرجا که از اندیشه و استدلال باز مى ماند، اسطوره هاى پوسیده را از زیر خاک بیرون مى کشد که ما چنین بودیم، چنان کردیم، فلان دانش را آفریدیم، فلان دانشمند را به جهان دادیم. یکى نیست بگوید: شما که این همه چراغ افروختید و نبوغ برنمودید چرا امروز این همه خاکسار شده اید.

در کوچه و برزن، سینه زنان و مویه کنان ناله را به عرش مى رساند. میپرسى که بابا چه شده است؟ جواب مى دهد که هزار و دویست و چند سال یش از این، ده پانزده عرب، ده پانزده عرب دیگر را در صحراى کوفه کشته است!

اما فرهنگ ایرانى برخاسته از سرزمینى است که در آن از همان سپیده دم تاریخ، مجموعه اى از نژادها و اقوام را در خود جاى داد، بدین درونمایه تبلور یافت که پیوند نوع انسان در وراى هر آنچه او را به نژادها، اقوام و مذاهب تقسیم مى کند، تحقق یابد.