توضیحات
چگونگی فرمانروائی عضد الدوله دیلمی و بررسی اوضاع ایران در زمان آل بویه
منظور اصلی و اساسی در این کتاب، بررسی چگونگی فرمانروایی عضدالدوله از جهات گوناگون است. به اعتقاد وی، وضع زمان عضدالدوله و بهطورکلی عصر آلبویه از جنبههای مختلف بهویژه از جهت پیشرفت تمدن عظیم اسلامی و توسعه علوم گوناگون و تحولی کمسابقه در علم و ادب و اینگونه امور نسبت به عصرهای دیگر ممتاز است، بنابراین در این کتاب، تحقیقی مختصر درباره اوضاع اجتماعی و اداری و آدابورسوم معمول در ایران در قرن چهارم و پنجم هجری مقارن سلطنت آلبویه و فرمانروایی عضدالدوله، مورد سخن قرار گرفته است
کتاب با دو مقدمه از ناشر و نویسنده آغاز شده است. نویسنده کتاب را به دوازده بخش تقسیمبندی کرده است ولی مندرجات آن، دربردارنده دو قسمت بنیادین است: یکی چگونگی فرمانروایی عضدالدوله و امتیازات و خصوصیات این پادشاه بزرگ؛ دوم، تحقیقی مختصر درباره اوضاع اجتماعی و اداری و آدابورسوم معمول در ایران در سده چهارم هجری که مقارن سلطنت آلبویه و فرمانروایی عضدالدوله است
تمام مطالب کتاب از روی اسناد اصلی و مدارک دستاول تهیه شده و مدارک هر مطلب در ذیل صفحات (و احیاناًً در متن) با تعیین صفحه و مجلد مربوط ذکر گردیده است. برای آشنایی بیشتر با مدارک و اسناد مربوط، در پایان کتاب، از مآخذی که در تألیف آن مورد استناد و استفاده بوده سخن رفته است؛ در این مورد ابتدا به مدارکی مربوط به تاریخ آلبویه که اکنون در دست نیست اشاره گردیده، سپس مدارک و اسنادی که مورد استناد بوده؛ یکیک معرفی گردیده است. همچنین در بسیاری از موارد که موضوعی بهاختصار سخنی رفته است، به مدارک مربوط به آن موضوع اشاره شده تا چنانچه علاقهمندان مایل باشند، مراجعه فرمایند
مقصود از مدارک دستاول، آثاری است که مورد اعتماد و استناد عموم نویسندگان و مورخان معروف بوده است، خواه به قرن چهارم که عصر آلبویه است مربوط باشد، خواه به قرنهای پنجم و ششم و احیاناًً قرنهای هفتم تا نهم هجری، بنابراین، آثاری از قبیل متنظم ابن جوزی، کامل ابن اثیر، معجم الادباء یاقوت، «صبح الاعشی» قلقشندی و «النجوم الزاهره»، از لحاظ اصالت در ردیف کتابهایی همانند تجارب الامم مسکویه و کتابهای صابی و ثعالبی قرار داده شده است. البته نویسنده خود به این نکته اشاره دارد که تا جایی که امکان داشته، آثار قرن چهارم و پنجم مورد استناد واقع شده و در مواردی که استفاده از آثار قرون بعد (تا قرن دهم) لازم بوده است، به معروفترین و صحیحترین مأخذ مراجعه گردیده و درهرحال، هیچ مطلبی با واسطه و با استناد به آثار قرون اخیر (جز در موارد بسیار نادر و ضروری) در کتاب نیامده است
قسمتی از مطالب کتاب، از پارهای اشعار که شاعران معروف قرن چهارم و پنجم به مناسبتی سرودهاند استنباط شده است. شعرهای عربی، عموماً به فارسی ترجمه گردیده و ترجمهها اغلب خلاصه و مفهوم هر شعر است و سند هر شعر در ذیل صفحات ذکر شده است. بهعلاوه برای اطلاع خوانندگان از اشعار مورد استناد و شعرهای دیگری که در کتاب آمده، فهرستی مشتمل بر نیمه اول بیت اول هر شعر و نام شاعر، به فهرستهای کتاب افزوده گردیده است
موضوع کتاب چگونگی فرمانروائی عضد الدوله دیلمی و بررسی اوضاع ایران در زمان آل بویه:
آل بویه و تشیع – خدمات فرهنگی و اجتماعی آل بویه-تاسیس و تاریخ دولت آل بویه-اوصاف سلاطین آل بویه – ایران در عصر آل بویه می باشد.
آل بویه یا بوییان یا بویگان، (۳۲۰-۴۴۷ ق / ۹۳۲-۱۰۵۵ م) از دودمانهای دیلمی زیدی مذهب ایرانی پس از اسلام است که در بخش مرکزی و غربی و جنوبی ایران و عراق فرمانروایی میکردند و از دیلم در لاهیجان گیلان برخاسته بودند.
دوران حکومت آل بویه عصر پیشرفت علم و ادب بود. حاکمان آل بویه علاقه خاصی به اهل علم داشتند و به خصوص از شعرا و علمای حکمت استقبال می کردند .
در اوایل عهد بوییان علم چندان رونقی نداشت و توجه ها بیشتر به امور سیاسی معطوف شده بود . در مقابل با به قدرت رسیدن عضد الدوله به دلیل صلح و آرامش ناشی از حکومت او و علاقه خود وی به دانش ، بازار علم رونق دوباره یافت و در زمان حکومت فرزندان او هم همچنان به راه خود ادامه داد . مهم ترین دستاورد های این دوران در زمینه نجوم ، پزشکی و ریاضیات بود.
دیدگاهی دارید؟