0

 

اخلاق


این کتاب را به کتابخانه مورد علاقه خود بیفزایید.

توضیحات

مبانی اخلاق

این اثر ترجمه‌ی “Principia Ethica” (مبانی اخلاق) “مور” از فیلسوفان قرن بیستم است که در باب اخلاق تحلیلی به نگارش درآمده است.
به تصریح کتاب: “از نظر معناشناسی اخلاق، مور، در این کتاب از این رای دفاع می‌کند که همه‌ی مفاهیم اخلاقی که در گزاره‌های اخلاقی، محمول واقع می‌شوند یعنی درست و نادرست، باید و نباید و وظیفه و مسئولیت در نهایت به مفهوم خوب و بد، قابل رجاع و تحویل و برحسب آن تعریف‌پذیرند ولی خود مفهوم خوب، هیچ تعریفی نمی‌پذیرد. از نظر معرفت‌شناسی اخلاق، مدافع شهودگرایی است که به مقتضای آن، خوبی و بدی افعال ارادی آدمی، قابل شهود است؛
یعنی انسان‌ها درک شهودی و غیر استنتاجی از آن دارند و همه‌ی توجیهات احکام اخلاقی در نهایت به این شهود برمی‌گردد و بالاخره از نظر وجودشناسی اخلاق، به نوعی از پیامدگرایی که به سوداگرایی معروف است، سخن می‌گوید و از این حیث در تقابل کامل با کانت واقع می‌شود”.

کتاب «اخلاق» نوشتۀ جورج ادوارد مور، ترجمۀ اسماعیل سعادت توسط انتشارات علمی و فرهنی در سال ۱۳۶۶ منتشر شد و در ۱۳۸۲ به چاپ سوم رسید.
این اثر ترجمۀEthics  مور است که در آن به فرا اخلاق پرداخته است. این کتاب دومین کتاب مشهور او در حوزۀ اخلاق است و اولین کتابش مبانی اخلاق Principia Ethica است. مور در کتاب اخلاق (فلسفه اخلاق) به بازنگری برخی از دیدگاه های قبلی خود در مبانی اخلاق پرداخته است.
مترجم محترم در معرفی اجمالی این اثر چنین می گوید: وقتی که می گوییم فعلی درست است، یا باید آن را انجام داد، مقصودمان از این سخن چیست؟ وقتی که می گوییم چیزی خوب است یا بد است، مقصودمان از این سخن چیست؟ آیا می توانیم صفتی بیابیم که بدون استثنا به همه افعال درست تعلق داشته باشد و جز به چیزهای خوب به هیچ چیز دیگر متعلق نباشد؟ آیا می توانیم دلیلی بیابیم که وقتی که فعلی درست است آن دلیل به ما بگوید که چرا آن فعل درست است؟ آیا می توانیم دلیلی بیابیم که وقتی که چیزی خوب است آن دلیل به ما بگوید که چرا آن چیز خوب است، یا وقتی که چیزی بهتر از چیز دیگر است، بگوید که چرا آن چیز بهتر است؟
مسائلی از این نوع است که در این کتاب مورد بحث قرار می گیرد. نویسنده نخست نظریه ای را که به عقیدۀ او از همۀ نظریات دیگر ساده تر و زودیابتر است عنوان می کند. آن گاه به تحلیل یکایک اعتراضاتی که می توان بر آن وارد کرد می پردازد و به این ترتیب همۀ جنبه های اساسی ترین موضوعات علم اخلاق را به دقت مورد بررسی قرار می دهد.

فصل اول و دوم این کتاب به بحث فائده گروی می پردازد. این نظریه متضمن دو چیز است (۱) یکی اینکه اگر زمانی این معنی صادق باشد که فعلی ارادی به خصوص درست است، باید این معنی هموراه درست باشد که آن فعل ارادی به خصوص درست بوده است: یا، به عبارت دیگر، ممکن نیست که فعلی از درست به غلط، یا از غلط به درست، تغییر صفت بدهد؛ یعنی ممکن نیست صادق باشد که فعل واحدی در یک زمان درست باشد و در زمانی دیگر غلط. (۲) دیگر اینکه ممکن نیست یک فعل واحد در عین حال هم غلط و هم درست باشد.

این نظریه آشکارا متضمن این هر دو چیز بوده که تصدیق می کرد که یک فعل ارادی فقط در صورتی ممکن است درست باشد که حداکثر لذتی را به بار آورد، و فقط در صورتی ممکن است غلط باشد که کمتر از حداکثری لذت به بار آورد. و پیداست که اگر یکبار این معنا صادق باشد که عملی حدااکثر لذتی به بار آورده است، همچنین پیداست که ممکن نیست این معنا صادق باشد که در یک زمان واحد یک فعل واحد هم حداکثر لذتی به بار آورده باشد و هم کمتر از حداکثر لذتی. بنابراین این نظریه بر روی هم متضمن این معناست که ممکن نیست یک فعل به خصوص، چه در یک زمان واحد و چه در زمان های متفاوت باید یا درست باشد یا غلط، و هرچه در یک زمان هست باید در همۀ زمان ها دیگر نیز همچنان باشد.

در سرتاسر سه فصل (۳، ۴، ۵) به بررسی اعتراضات متعددی پرداخته می شود که بر نظریۀ بیان شده در فصول دوم و سوم وارد شد. یکی از این اعتراضات این است که درست غلط بودن یک فعل بستگی به سرشت ذاتی فعل دارد یا به عبارت دیگر بعضی از انواع فعل ها مطلقا همواره درست اند، و بعضی دیگر مطلقا هموراه غلط اند، صرف نظر از نتایجی که به بار می آورند. اعتراض دیگر این است که درست و غلط نه تابع ماهیت فعل است و نه تابع نتایج آن، بلکه جزءً، یا حتی کلاً، تابع انگیزه یا انگیزه هایی است که فعل از روی آنها انجام می یابد. مقصود از این نظریه که به موجب آن فعل جزءً تابع انگیزه هاست این است که هیچ فعلی نمی تواند واقعاً درست باشد، مگر آنکه از روی یک انگیزۀ معین یا یک گروه انگیزه های معین، که بنا به فرض خوب اند، انجام یابد؛ ولی انجام یافتن یک فعل از روی چنین انگیزه ای به خودی خود کافی نیست که سبب درست بودن آن شود: به این معنی که فعل، در صورتی که درست باشد، باید همواره همچنین یا بهترین نتایج ممکن را به بار آورد یا از ویژگی دیگری برخوردار باشد.

اعتراض دیگری که از همۀ اعتراضات دیگر جدی تر است. این خاص کسانی است که سخت بر این عقیده اند که درست و غلط نه تابع ماهیت فعل است و نه تابع انگیزۀ آن، و حتی تا آنجا پیش می روند که این گزارۀ فرضی را بدیهی می دانند که اگر موجودی مطلقا می دانست که مجموع نتایج فعلی بهتر از مجموع نتایج فعل دیگری خواهد بود، آنگاه همواره وظیفه می داشت که فعل اول را بر فعل دوم ترجیح دهد. به بیان دیگر، مسئله غلط و درست بودن یک فعل تابع نتایج عملی آن نیست، زیرا هر گاه نتایج یک فعل، تا آنجا که فاعل می تواند پیش بینی کند، احتمالاً بهترین نتایج ممکن باشد، فعل همواره درست است، و لو این نتایج در عمل بهترین نتایج نباشد. در حقیقت، این اعتراض مبتنی بر این عقیده است که درست و غلط، به یک معنا، تابع آن چیزی است که فاعل می تواند بداند.

در فصل ششم نگارنده بر آن است که به بررسی اعتراضاتی مبتنی بر این عقیده بپردازد که درست و غلط تابع آنچیزی است که فاعل می تواند انجام دهد.  نگارنده در  آخرین فصل، مسئله ای طرح می کند دربارۀ اینکه به چه معنای دقیقی می توان گفت که درست و غلط افعال بستگی به نتایج عملی آنها دارد.

فهرست مطالب
:
۱/ مذهب اصالت فائده (فائده گروی)
۲/ مذهب اصالت فائده (دنباله و پایان؛
۳/ عینیت احکام اخلاقی
۴/ عینیت احکام اخلاقی (نتیجه)
۵/ نتایج: معیار درست و غلط
۶/ ارادۀ آزاد
۷/ ارزش ذاتی.

توضیحات تکمیلی

نویسنده

ادوارد مور

مترجم

اسماعیل سعادت

حجم (مگ)

5.3

تعداد صفحات

200

نوع فایل

اسکن شده

دیدگاهی دارید؟