این رساله فصلی است از تاریخ اندیشه های جدید ایران و تحقیق در ریشه های فکری مهضت ملی مشروطیت. این مبحث را شش سال پیش با انتشار “فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت” در ایران آغاز کردم. به دنبال آن “اندیشه های طالبوف” تبریزی را منتشر ساختم؛ این سومین رساله است تا نوبت متفکران دیگر، و دیگر گفتارهای آن مبحث وسیع برسد. قرن سیزدهم هجری (نوزدهم میلادی) دوران تحول فکری جدید مشرق زمین بود.

در ایران چون جامعه های دیگر خاور زمین، دانایانی نواندیش برخاستند که هرچند (مانند نوآوران همه آن کشورها) شخصیت های فکر مختلف و نظرگاههای گوناگون داشتند؛ جملگی نماینده روح نوجوئی زمان بودند و مجموع عقاید و افکار ایشان پیکره تحول عقلانی جامعه ایرانی را در سده گذشته می سازد. میرزا آقاخان کرمانی از نادره های زمان خود بود و در سیر افکار مقام بزرگی دارد. خودش مهجور مانده و مقامش ناشناخته است. کوشش می کنم احوال او را بازنمایم، پایه اش را بشناسانم و تحلیلی از عقاید و اندیشه هایش را بدست دهم…