توضیحات

عبور از عهد پهلوی جنبش ملی و دولت مردم: مشاهدات و خاطرات پروفسور ابوالمجد حجتی

این کتاب جلد دوم از خاطرات نویسنده است. او از شخصیت های علمی و فرهنگی کشور است که بین سال های ۱۳۰۲ و ۱۳۰۵ ش در بروجرد، در خانواده ای سرشناس و روحانی متولد شده است.

پس از تحصیل در مکتب و مدارس بروجرد، به تهران رفته، در دانشکده حقوق دانشگاه تهران، سپس در دانشگاه امریکایی بیروت در لبنان و پس از آن در دانشگاه های امریکا ادامه تحصیل داده است.

سابقه آموزگاری دبستان ها و مشاغلی در وزارت فرهنگ، دانشسرای تهران، سازمان همکاری بهداشت وزارت بهداری، تحقیق و تدریس جامعه شناسی از دانشگاه های دولتی آمریکا، عضوت در دو کمیته از انجمن جامعه شناسی بین المللی، یعنی “کمیته تحقیق جامعه شناسی روابط بین الملل” و “کمیته تحقیق جامعه شناسی مهاجرت” را دارا است.

وی متخصص جامعه شناسی است که مفهوم “ارزش های همسان هنجارهای فرهنگی و اجتماعی در جوامع مختلف در جهان” و واژه “uniciety ” را پیشنهاد کرده است. وی با عنوان “پرفسور ممتاز” باز نشسته شده و اکنون در شهر واشنگتن روزگار می گذراند. خاطرات او، به دلیل نگاه ریزبین چهره ای فرهنگی از عصر پهلوی، تصاویری از ایران معاصر را ارائه می کند.

جلد دوم (کتاب حاضر) دربرگیرنده خاطرات نویسنده از ۱۳۲۰، از سقوط رضاشاه و خروج او از ایران تا سقوط دولت دکتر مصدق و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ است.

آغاز این دوره، همزمان با رفتن نویسنده از بروجرد به تهران برای تحصیل است. وی درباره حوادث این دوران از زندگی و خاطراتش می نویسد: “این مقطع، دوره دوازده ساله شور، التهاب، هیجان، جنبش و امید برای استقلال و آزادی ایران و سال های دموکراسی “نارس” یا “نیم بند” بوده است از اشغال ایران، آثار جنگ جهانگیر دوم، گرفتاری و دشواری مردم، دوندگی های حزبی، روزنامه نگاری، زندگی در شبانه روزی، تجربه های تدریس، و اداری و دانشگاهی صحبت می شود. به افراد چند رو و چند بعدی و روابط دولت و مجلس و جراید و احزاب سیاسی و دولت های بیگانه اشاره می گردد.روند رستاخیز ملی ایران برای استقلال و آزادی و قطع نفوذ بیگانه و ماجرای ملی شدن صنعت نفت به رهبری دکتر مصدق، روی کار آمدن دولت مردم، قسمت های عمده این جلد است.

به نقش احزاب سیاسی، به ویژه “حزب ایران”، “حزب توده ایران” و احزاب دیگر اشاره می شود همچنین از رفتار شاه و دربار در زمینه جنبش آزادی ایران و ملی شدن صنعت نفت و ماجرای کودتا و بازداشت و محاکمه و تبعید دکتر مصدق و افزایش نفوذ بیگانگان بحث می شود. همچنین به پژمردگی ها، افسردگی ها، نا به سامانی های روانی، سرخوردگی های اجتماعی و دشواری های جوانان اشاره هایی خواهد شد….

منظور اصلی نمایاندن گوشه های از زمانی محدود تا آن جا که در میدان دید، مطالعه، دانش تجربه، نظارت “مشاهده نگارنده بوده است، می باشد. در این دوره نیز ملت ایران چند سال مزه اشغال نظامی بیگانگان و اثرات ناگوار آن را چشید. شاید بتوان ادعا کرد تمام ناآرامی ها و گرفتاری های بزرگی که در این مدت گریبان گیر ملت ایران و در زندگی و تاریخ و سرنوشتش اثر نامطلوب گذاشت ناشی از مسئله نفت بود”.

در پایان عکس هایی از از نهضت ملی شدن نفت و دکتر مصدق و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ چاپ شده است. گفتنی است جلد سوم این خاطرات در سال ۱۳۸۱ چاپ شده و جلد دوم آن اکنون منتشر شده است.