توضیحات

قاچاق کرم: خاطراتی از دوازده سال طغیان و یاغیگری در قفقاز

قاچاق کرم’ یاغی پر آوازه قفقاز در سال‌های پایانی قرن نوزدهم و سال‌های نخست قرن بیستم بود که پس از سال‌ها یاغی‌گری, سرانجام به دربار ناصرالدین شاه قاجار پناه آورده و در تهران رحل اقامت افکنده اما یاد و خاطره او در قالب تعدادی از افسانه‌ها و قصه‌های آذربایجانی ماندگار شده است .

کتاب حاضر ـ دومین شماره از مجموعه ‘آسیای میانه و قفقاز ‘ـ مشتمل بر خاطرات دوازده سال یاغی‌گری نامبرده از زبان خود اوست که براساس نسخه‌ای در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران, به اهتمام ‘سیروس سعدوندیان ‘به چاپ رسیده است .

کتاب با دیباچه‌ای از آقای ‘رحیم رئیس نیا ‘همراه است که طی آن, با استناد به منابع و متون تاریخی, همچنین قصه‌ها و داستان‌های بومی رایج در آذربایجان شخصیت دو گونه تاریخی و افسانه‌ای ‘قاچاق کرم ‘بازشناسی می‌شود .گفتنی است ‘کرم ‘در دوره اوج‌گیری جنبش قاچاق‌ها (فراری‌ها, یاغی‌ها) در قفقاز علم عصیان برافراشت .

بسیاری, استیلای روس‌ها بر قفقاز بهره کشی روزافزون سرمایه‌داری توام با استثمار سنتی را از عوامل عمده این عصیان ذکر کرده‌اند . با وجود انتساب قاچاق کرم به دزدی و راهزنی, او به ظلم ستیزی, عدالت پروری, ناموس پرستی و فضایل جوانمردی اشتهار داشت .