توضیحات

(از مقدمه کتاب)
در قرن ششم هجری در گنجه به وجود آمد و یکی از بزرگان و نامداران شعرای زبان فارسی سربلند بود. این شاعر توانا و کم نظیر حکیم نظامی است که استاد مسلم داستانسرایی به شمار می‌رود. نظامی از شعرا و سخنورانی است که در فنون شعر و سخن دارای ابداع و ابتکار و ذوق و سلیقه خاصی است و پس از او بسیاری از گویندگان خواسته‌اند که در «مثنوی داستانی» از مکتب او پیروی کنند و مثنویات زیادی به تقلید از «خمسه نظامی» سروده‌اند ولی هیچکدام به پایه نظامی نرسیده‌اند.
در رساله حاضر از نظر مطالب کلی دو بخش وجود دارد:‌
بخش یکم درباره زندگانی نظامی و بخش دوم درباره افکار و آثار نظامی
در بخش دوم که از نظر نویسنده مهمتر و سودمندتر از آثار نظامی که به نام خمسه شهرت دارد مورد بحث و انتقاد قرار گرفته و به مزایا و اختصاصات لفظی و معنوی اشعار این سخنور نامدار و افکار سودمندی که مثنوی‌های او مشحون به آنها است اشاره شده و استناد در بیشتر مطالب به اشعار خود شاعر بزرگوار است.
نویسنده می‌تواند ادعا کند که تا کنون درباره نظامی از نظر ادبی و فکر نخستین دفعه است آثارش به اینگونه تحلیل و درباره مزایا و اختصاصات لفظی و معنوی آنها بحث و تحقیق می‌شود.