توضیحات

از پیشگفتار کتاب:
داستان جمع آوری و چاپ آثار یغمای جندقی طنز پرداز و هزال و هجاو، که نزدیک به دو قرن پیرامون آن بحث و گفتگو شده است و هنوز هم می شود داستانی دراز و پرپیچ و خم است که پایه ی آن از روز اول بر بنیان گذاشته نشد و داد و آه و التماس یغما هم نتوانست آن مسیر را صحیحی تغییر دهد.
حاجی اسماعیل تهرانی دوست یغما بود و از فرط علاقه ای که به یغما داشت ضمن جمع آوری آثار یغما هر شعر خوبی را که می دید فکر می کرد از یغماست و آنرا در دفتری که با عنوان «دیوان یغما» جمع آوری کرده بود ثبت می کرد. یغما متوجه این موضوع شده بود و در نامه های خود با عجز و الحاح از فرزندان دوستان و حاج اسماعیل میخواست که آن دفتر را به او برسانند تا آثار دیگران را از اشعار خود جدا کند ولی به قول خود یغما:
گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله ی ماست
آنچه البته بجایی نرسد فریاد است
فریاد یغما بجایی نرسید. او پس از هشتاد سال زندگی، سرانجام در خور جندق به خاک خفت و حاجی اسماعیل تهرانی نیز چند سال پس از مرگ او چشم از جهان فرو بست.
دفتری را که حاجی اسماعیل جمع آوری کرده بود به دست فرزندش میرزا عبدالباقی طبیب رسید و او نیز که مشتاق و واله ی آثار یغما بود، همه آن دفتر را در سال ۱۲۸۳ هجری قمری با کمک اعتضاد السلطنه وزیر صنایع و علوم به چاپ سپرد…