شماره بازیابی: ۲۲۹۱
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭۱۰-۲۳۶۰۶‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پدیدآور: ترجمه طبری/ از: ابوعلی محمد بن محمد بن عبیدالله بلعمی.
تاریخ کتابت: قرن ۱۱ق.
قطع: ‮‭۱۸/۵‬*‭۳۰/۵‬سم. ‭۱۱۳۳‬ص. ‭۲۵‬س.‬
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: ۱الحمدلله العلی الاعلی الولی الاولی…
۲آله اجمعین الطیبین الطاهرین.
او پسر ابوالفضل بلعمی وزیر بسیار معروف نصر بن احمد سامانی ( -۱۰ صفر ۳۲۹ق.) بوده است که چند بار به وزارت رسیده و بار سوم در سال ۳۸۲ق. به مقام وزارت نشسته است. بدین گونه تاریج جمادی الاخر ۳۶۳ق. که گردیزی در زین الاخبار برای فوت او ضبط کرده درست نیست و سال ۳۸۶ق. هم که پاره‌ای از خاورشناسان آورده‌اند سال مرگ ابوعلی سینجور است که با ابوعلی بلعمی اشتباه کرده‌اند. چنان می‌نماید که در جمادی الاخره ۳۹۳ق. درگذشته باشد به این معنی که در اصل زین الاخبار «ثلث و تسعین و ثلثمائه» بوده و آن را به «ثلث و ستین و ثلثمائه» تحریف کرده باشند.
تزئینات متن:عناوین به همان خط به سرخی نوشته شده و گاهی جای آنها را خالی گذاشته‌اند.
نوع کاغذ:امیری شکری آهار مهره‌دار معمول قرن ۱۱ق.
تزئینات جلد:روغنی که در اصل نقاشی داشته و اینک به کلی ریخته و تنها اندرون آن اندکی سالم‌تر مانده است.
در این مقدمه تازی که اندکی از آن پاره شده و وصالی کرده‌اند نام پادشاهی که به فرمان او این کتاب ترجمه شده «امیر السید الملک المظفر ابی صالح منصور ابن احمدبن اسماعیل بن احمد بن سامان بن… (پارگی) الرازی الاصفهد المرزبان» آمده و پیداست که این نسب به هیچ وجه درست نیست.
سپس در این مقدمه گفته شده که فایق الخاصه در سال ۲۶۱ق. به ترجمه این کتاب فرمان داده است و حال آنکه فایق امیر ترک معروف به فایق الخاصه از امرای معروف دربار نوح بن منصور (۳۶۵-۳۸۷) بوده و اگر به فرمان او این کتاب ترجمه شده می‌بایست لااقل در ۳۶۱ق. باشد نه ۲۶۱ (احدی و ستین و ماتین) که در این نسخه نوشته شده.
منصور نام در میان پادشاهان سامانی دو تن بوده‌اند یکی منصور بن نوح بن نصر بن احمدبن اسماعیل بن احمد که از ۳۵۰ تا ۶۵ سلطنت کرد و دیگر منصور بن نوح بن منصور بن نوح بن نصر بن احمد که از ۳۸۷ تا ۲۸۹ق. سلطنت کرد و منصور بن احمد نامی که کنیه او ابوصالح بوده باشد در میان سامانیان نبوده و ابوصالح کنیه همان منصور بن نوح اول است.
از این قرار مطالب این مقدمه تازی به کلی نادرست و ساختگی است و معلوم نیست به چه اندیشه آن را ساخته‌اند.
در پایان کتاب نوشته شده: کتاب محمدبن جریر الطبری رحمه لله تا این جایگاه تمام شد و نگفت که از پس این کار چگونه گشت و کتاب اینجا رسیده بود که محمدبن جریر طبری فرمان یافت و کتابت این کتاب تمام شد در ماه ربیع الاخر که محمدبن جریر را اندک تکسری پیش آمد و اختصار کتاب به مبحث زکرویه شد… و در سال دویست و شصت اراده تصنیف این کتاب شد و در دویست و نود و چهار سمت اتمام پذیرفت…
چنان که پیش از این گذشت متن تازی تاریخ طبری که اکنون به دست است به حوادث سال ۳۰۲ق. می‌انجامد و اگر مطلبی که در پایان این نسخه آمده است درست باشد می‌توان فرض کرد که حوادث از ۲۹۴ تا ۳۰۲ق. را دیگران بر آن افزوده‌اند.
این کتاب به فرانسه هم ترجمه شده و دو ترجمه دارد.
یادداشتهای مربوط به عنوان و پدیدآور: مترجم، وزیر معروف سامانیان بوده که به امیرک بلعمی معروف و برای امتیاز از پدرش او را بلعمی دوم نامیده‌اند.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر: نوع خط:نسخ تعلیق خوش.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود: ۱آغاز این نسخه با آغاز چاپ لکنهو و نسخه خطی دیگری که به شماره ۲۳۱ در این کتابخانه هست اختلاف دارد، بدین گونه که در آغاز این نسخه خطبه و دیباچه‌ای به زبان تازی هست که تا سطر ۸ صحیفه ۲ می‌رسد و به جای آن در دو نسخه دیگر مقدمه‌ای به زبان فارسی آمده که در بیشتر از نسخه‌های معتبر هم هست و تنها پس از آن مقدمه تازی که مطابق سطر ۱۵ صحیفه ۵ نسخه چاپی است، این نسخه با دو نسخه دیگر تطبیق می‌شود.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد چهارم، صفحه ۲۹۸۰-۲۹۸۱٫
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده: بلعمی سلسله اسناد و روات را از اصل کتاب انداخته و در بسیاری از موارد مطالبی از مآخذ دیگر بر مطالب طبری افزوده و تاریخ طبری را به نقل به معنی کرده است. در برخی از نسخه‌های کتاب، ناسخین وقایع سال‌های بعد از ۳۵۵ق. را هم فهرست‌وار بر آن افزوده‌اند چنان که در چاپ لکنهو که در ۱۲۹۱ق. از این ترجمه انتشار یافته تا وقایع ۵۱۲ق. پایان خلافت اسمتظهر بالله نیز آمده است. این نسخه به حوادث سال ۲۹۴ق. واقعه زکرویه بن مهرویه قرمطی منتهی می‌شود.
موضوع (اسم عام یا عبارت اسمی عام): تاریخ
تاریخ: ۲۰۱۳۰۷۱۷
محل و شماره بازیابی: ۱۱۵۰۴۶