توضیحات
غرض اصلی این نوشته این نکته است که حافظ از میان همه آیین‌ها، مسلک‌ها، مذاهب و شیوه‌های سلوک، تنها “آیین رندی “را مطلوب خود یافته است ;از این رو نویسنده معتقد است که “ارجاع شعر او به اصول و مبانی آیین‌های دیگری چون عرفان و تصوف، ملامت‌گری، زهد و پارسایی و …گره کار حافظ شناسی را نمی‌گشاید .این گره را تنها با توجه به “آیین رندی “و نیز “قرائت رندانه حافظ از دین “می‌توان گشود !و قرائت رندانه دین، یعنی دینی که مانند خود رندی، هیچ‌گونه “عیار”، “محک”، “آداب”، “اصول”، “مبنا “و “محور “ثابتی ندارد !
قرائت رندانه از دین یعنی کشاندن آن در جهت کامجویی و لذت‌خواهی، و تاویل آن به سود رفتار و کردار رندانه، و به سودای توجیه شیوه سلوک “رند “و دفاع از حیطه و حریم رندی .”!نویسنده در آغاز، به منظور جست و جوی سیمای حقیقی حافظ، پاره‌ای از نقش‌ها، تصویرها و تصورات گوناگون و به‌زعم او غالبا ناهمگونی که دوستداران حافظ یا مفسران شعر او از اندیشه و آیین حافظ به دست داده‌اند، مرور می‌کند ;
همچنین به مفهوم رند و الهیات رندی (جهان بینی حافظ) اشارتی می‌نماید .در بخش بعدی کتاب، مبانی عرفان و اندیشه حافظ در قالب این موضوعات بررسی می‌شود” :جهان‌بینی”، “زندگی و مرگ”، “ناپایداری، شتاب، و زوال زندگی”، “قدرت‌ها و مردان قدرت”، “پارسایی و پرهیز”، “دیگر دوستی”، “امتناع از هنرنمایی و خودنگری “و “تردید و یقین .”
بخش بعدی کتاب که مهم‌ترین بخش کتاب تلقی می‌شود “گفتار رند یا شعر رندانه “نام دارد .نگارنده در این بخش، گسست و تناقض در شعر حافظ را بررسی و ارزیابی می‌کند .وی یادآور می‌شود که …”حافظ هم یک “رند ” است و هم یک “هنرمند “و رندی و هنرمندی، هر یک به گونه‌ای، او را بر آن می‌دارند که همواره، سخن دو رویه و دو سویه و تناقض‌آمیز بگوید .”…
موضوعات بعدی کتاب بدین قرارند” :روزگار حافظ :روزگار ریا و رندی”، “رفتار رندانه “و “حافظ :منتقد و مصلح، یا مدیحه‌گو؟ ”
جهان‌بینی رندانه انعکاسی است از زندگی رند و زندگی رند انعکاسی از این جهان‌بینی است و چون در این شیوه از زندگی، پایبندی بر هیچ هنجار و قاعده‌ای ضرورت ندارد، هستی نیز در مسیر خود از این بی‌قاعدگی پیروی می‌کند و در واقع رند، جهان و آیین آن را بر الگوی رفتار خود می‌سازد و نوعی هستی‌شناسی رندانه تأسیس می‌کند تا ناپایبندی خویش را بر هرگونه هنجار و قاعده‌ای تفسیر کند. این کتاب با ترسیم طرحی از اندیشه حافظ با تکیه بر واقعیت‌های زندگی و عوامل دخیل و تأثیرگذار در شیوه اندیشیدن او برآمده و می‌کوشد تا از روزنه و رهیافتی دیگر به دنیای حافظ و میدان معنایی شعر او رسوخ کند و گفتار و رفتار او را به گونه زیرمجموعه‌های یک مکتب فکری ویژه یعنی «مکتب رندی» نشان دهد.
دیدگاهی دارید؟