شماره بازیابی: ۹۰۶۳
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR10-41456
زبان اثر: فارسی
سر شناسه: ش‍اه‍رودی‌، اس‍م‍اع‍ی‍ل‌، ۱۳۰۴-۱۳۶۰٫
عنوان و نام پدیدآور: حجج الرضویه/ اسماعیل بن‌ محمد حسن شریف شاهرودی
تاریخ کتابت: ، ۱۴هـ.
قطع: ‮؛ پنج، ‭۳۷۶‬، دو برگ، اندازه متن:‌ ‭۹/۲‬*‭۱۸/۹‬، ‭۱۴‬س، اندازه جلد: ‭۱۴/۵‬*‭۲۶/۲‬‬.
یادداشتهای کلی: تألیف نسخه پایان یافته در اوائل رجب ۱۳۱۴ق (در نسخه آستان قدس تاریخ انجام ۲۵ رجب ۱۳۱۴ق قید شده است).
به قرینه آراستگی و آرایش‌های نسخه احتمال دارد این نسخه، نسخه‌ای باشد که برای تقدیم به شاه در نظر گرفته شده بود.
انجام:«و سادات والامقام و سلاطین اسلام و بزرگان دین و دولت بوده است. اللهم اجهل تلک البلده الکریمه مقرنا فی حال حیوتنا و مدفننا بعد مماتنا و افر لخطیئاتنا بمحمد و آله الاطهار. ثم الحمدلله علی البلوغ الی هذا المرام و الصلوه و السلم علی محمد و آله الکرام و قد فرغ منه مؤلفه الفقیر الی الله الغنی فی اوائل شهر رجب المرجب سنه رابع عشره و ثلثماه بعد الالف من الهجره المبارکه علی صادعها و آله الوف تحیه و ثناء و لا حول و لا قوه الا باله العلی العظیم ۱۳۱۴»
عبارات عربی معرب.
تزئینات متن:عناوین و نشانی‌ها به شنگرف.
بر فراز آیات قرآن و عناوین فرعی خط شنگرف رنگ دارد.
تزئینات نسخه:صفحه اول و سطوری که از مظفرالدین شاه نام برده شده طلااندازی بین سطور دارد.
صفحات مجدول به شنگرف و زر و لاجورد و مشکی، کمندکشی شده.
صفحه اول سرلوح مزدوج مرصع مذهب با زمینه لاجورد که درون کتیبه آن عبارت بسمله نوشته شده است.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:حنایی آهار مهره نازک.
تزئینات جلد:میشن عنابی ضربی با ترنج منقش زرین و فستقی و جدول‌های گرهی. قطر: ۳/۴٫
نسخه کامل است.
پنج برگ از آغاز و یک برگ از پایان نسخه سفید و نانوشته است.
۲چند مورد حاشیه‌نویسی از مؤلف به نشان «منه» دارد.
در حاشیه برگ ۳۶۷ ر و ۳۶۷ پ دو یادداشت به خط مؤلف به نقل از ریاض الفضائل شیخ حر عاملی آمده است.
حاشیه برگ ۳۶۶ ر یادداشتی از جعفر بن صدیق الملک در شوال ۱۳۱۰ ق در شرح حال ذکریا بن آدم.
۳جزوه‌ها ۸ برگی است.
نک: آستان قدس، ج۵، ص ۱۲۸- ۱۲۹؛ نشریه نسخه‌های خطی، ج۳، ص ۸۸؛ ادبیات مشهد، ص ۵۴٫
از آن جا که زمان اختتام و انجام کتاب با اوان دولت مظفرالدین شاه قاجار (۱۳۱۴- ۱۳۲۴ق) مقارن شد کتاب را بدو تقدیم کرده است.
مؤلف در وصف اقدامات مظفرالدین شاه نوشته: «در ابتداء جلوس بر سریر سلطنت از روی حسن فطرت و پاکی طینت خدمت بزرگی به حضرت ثامن الائمه فرموده که مالیات املاک موقوفه آن حضرت را که سالی یکهزار و ششصد خروار جنس و ششصد تومان نقد بوده است به قید تخفیف ابدی مقرر و تقدیم فرمود».
مشتمل بر یک مقدمه و هشت باب و یک خاتمه:
مقدمه: در بحث از مسئله امامت و اثبات مذهب حق از میان اقوال.
باب اول: در ذکر شمه‌ای از احوال امام المجتبی و سید المرتضی ثامن الائمه الهدی ابی الحسن الثالث علی بن موسی الرضا سلام الله علیه، در چند فصل.
فصل اول: در بیان اثبات امامت آن حضرت به اخبار مأثوره مخصوصه از رسول خدا و سایر ائمه هدی (ع).
فصل دوم: در تعیین اسم مبارکش و القاب شریفه و کنیه آن حضرت است.
فصل سیم: در تاریخ تولد و مدت عمر و ایام امامت آن حضرت.
فصل چهارم: در عدد زوجات و اولاد آن بزرگوار است.
فصل پنجم: در عدد اصحاب آن حضرت و ذکر اسامی آنها و ادعیه مأثوره از آن حضرت و توسل جستن به آن جناب و نماز آن حضرت و شعراء مخصوص آن حضرت است.
باب دوم: در معجزات آن حضرت است، در دو فصل:
فصل اول: در معجزات زمان حیات آن حضرت است.
فصل دوم: در معجزات بعد از وفات آن حضرت است.
باب سیم: از ابواب کتاب در بیان چند فصل است:
فصل اول: در بیان علت طلبیدن مأمون حضرت رضا را به خراسان و به اصرار تمام آن جناب را ولیعهد خود گردانیدن.
فصل دوم: در ذکر جمله‌ای از وقایع و اخبار و ظهور بعضی از کرامات آن حضرت از هنگام خروج از مدینه طیبه تا حین ورودش به شهر نیشابور و از آن جا به طوس.
فصل سیم: در ورود آن حضرت به شهر مرو که مقر خلافت مأمون بود و قرار دادن مأمون آن جناب را ولیعهد خود و قبول کردن آن بزرگوار از روی اکراه و به اجبار به جهت خوف بر هلاکت خود.
فصل چهارم: در بیان بعضی از وقایع زمان ولیعهدی آن جناب.
باب چهارم: در ذکر مجلس مناظره آن جناب با اهل ادیان و کسانی که گفتگو در توحید نموده‌اند نزد مأمون ملعون.
باب پنجم: در ذکر جمله‌ای از اشعار منسوب به آن جناب و در بیان شمه‌ای از اخلاق حمیده و صفات پسندیده و وصف عبادات آن سرور است، در سه فصل:
فصل اول: در ذکر اشعاری که انشاد فرموده‌اند.
فصل دوم: در شمه‌ای از اخلاق حمیده و صفات پسندیده آن بزرگوار است.
فصل سیم: در وصف عبادات آن عالی مقدار است.
باب ششم: در بیان علت و سبب اقدام کردن مأمون دون بر قتل آن جناب و ذکر اخبار چندی از رسول خدا و ائمه بر آن [که] مأمون آن سرور، در چندین فصل:
فصل اول: در ذکر اقدام نمودن مأمون بر قتل آن جناب.
فصل دوم: در ذکر اخبار و ادله معتبره از طرف خاصه بر اثبات مذهب مختار آن که مأمون آن جناب را مسموم نمود.
فصل سیم: در اختلاف میان خاصه و عامه در جهت وفات آن حضرت.
باب هفتم: در ذکر ثاوب زیارت قبر مطهر علی بن موسی و زیارات مأثوره از ائمه علیهم السلام در خصوص زیارت آن حضرت، در دو فصل:
فصل اول: در ذکر اخبار وارده د رثواب زیارت قبر مطهر علی بن موسی الرضا در ارض طوس است.
فصل دوم: در زیارت آن حضرت و در بیان آداب و مقدمات زیارت آن حضرت است.
باب هشتم: در بیان جمله‌ای از مسائل متفرقه است.
خاتمه: در شرح حال حضرت معصومه علیها سلام بنت موسی بن الجعفر (ع) و شرح شمه‌ای از تاریخ قم و فضیلت آن بلده طیبه.
در پایان خاتمه، مختصری از احوال میرزای قمی (۱۱۵۲- ۱۲۳۱ق) آمده است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:«الحمدلله الذی خلق انواراً و جعلهم بعرشه محدقین و من علینا بهم و جعلنا من موالیهم التابعین … و بعد چنین گوید که به مضمون حدیث شریف مثل اهل بیتی».
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر: نوع خط:نسخ خوش.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود: ۱نسخه تصحیح شده است.
مشخصات اثر:
یادداشتهای تملک:
شکل و سجع مهر:
متن یادداشت:
در صفحه عنوان یادداشت خریداری کتاب از احمد حسینی در محرم ۱۳۲۴ ق در دارالخلافه طهران آمده که نسخه را پسرش محمدرضا خان خریده بوده است.
نسخه از جعفر سلطان القرایی در آذر ۱۳۴۸ش خریداری شده است.
دارای مهر کتابخانه جعفر سلطان القرایی.
یادداشت عملیات: بیشتر برگ‌ها دو پوسته شده است.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد ۲/ ۲۹، صفحه ۶۹۱- ۶۹۳٫
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده: در شرح حال سلطان علی بن موسی الرضا (ع) که: «در تألیف آن … به قدر وسع و توانایی بذل مجهود در تصحیح احادیث و تنقیح روایات آن نموده و مسمی نمود آن را به حجج الرضویه».
موضوع (اسم عام یا عبارت اسمی عام): شرح حال امامان
تاریخ: ۲۰۱۵۰۷۱۴
محل و شماره بازیابی: ۱۷۹۱۵۱