شماره بازیابی: ۹۱۶۹
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR10-41812
زبان اثر: فارسی
سر شناسه: م‍ف‍ت‍ون‌ دن‍ب‍ل‍ی‌، ع‍ب‍دال‍رزاق‌ ب‍ن‌ ن‍ج‍ف‍ق‍ل‍ی‌، ۱۱۷۶-۱۲۴۳ق‌.
عنوان و نام پدیدآور: حدائق الادباء/ عبدالرزاق بن نجفقلی دنبلی خویی، مفتون
کاتب: : عبدالرزاق بن نجفقلی دنبلی خویی، مفتون
تاریخ کتابت: ، سده ۱۳هـ.
قطع: ‮؛ ‭۱۹۷‬، سه برگ، سطور و اندازه‌ها مختلف، اندازه جلد: ‭۱۵‬*‭۲۱/۵‬ ‬.
یادداشتهای کلی: مؤلف در سبب تألیف گوید: «اما بعد چون مرتب اوراق ابن نجفقلی عبدالرزاق به یمن هدایت الهی و عنایت نامتناهی در شهور سنه ثلثین و مائتین بعد الالف برخی از حدایق کتاب اخلاق و آداب را به سعی بوستان پیرایی اقلام گهربار رشک جنات تجری من تحتها الانهار ساخت خداوندان فضل را حسنای دلارای معانی از دریچه‌های سطور طروس چون غمزات غوانی آغاز دلستانی نمود … مشاهیر ادبا و صنادید بلغای سحر آفرین بعد از مطالعه و تأمل تحف تحسین و آفرین نثار کردند. امید نوید می‌داد و دولت مژده می‌فرستاد می‌گفت که اگر در اقسام فصاحت و اصناف بلاغت و ضبط الفاظ و ربط معانی نظری به سزا رود و صورت انصاف در حجاب حسد نماند … که باید کتابی دراصل معنی بلاغت و سر انشاء و براعت و مطارحات شعرا و وصف ادوات تحریر و ما یناسب بهم که مترسلان را به کار آید و عقده فنون شعرسازی و انشاپردازی به ناخن مشکل گشای ارباب کمال گشاید در قلم آید» (۶ر- ۶پ).
نویسنده آرزو کرده یکی از رجال دولت که مصدر حکمرانی آذربایجان باشد این کتاب را چاپ کند.
«الحمد لمن خلق الانسان علمه البیان و اکرمه بمزید الاحسان و الصلوه علی النبی الامی الذی هو افصح فصحاء القحطان … بدان که علما در حد فصاحت و بلاغت اختلاف کرده‌اند و بعضی گفته الفصاحه ملکه نفسانیه».
انجام:«و اجملوا عشرته و جملوا قشرته. نیکو داشتند مخالطت او را نیکو کردند خلعت او را یعنی او را خلعتی نیکو دادند».
تزئینات متن:عناوین و نشانی‌ها به شنگرف.
بین پاره‌های اشعار ویرگول شنگرف.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:فرنگی شکری آهار مهره.
تزئینات جلد:تیماج مشکی، درون کاغذ ابر و باد، یک لا، قطر: ۸/۳٫
با سر صفحه موضوعات مطرح شده در هر برگ در سمت چپ بالای صفحات.
دارای خط خوردگی و اضافات فراوان در متن و حواشی، بعضی از جملات و عبارات پاک شده است.
این نسخه پیش‌‌نویس مؤلف است، بدین جهت نیمه دوم آن بسیار نامرتب است.
از ص ۳۷۰ تا آخر نسخه یادداشت‌های پراکنده مؤلف است که هنوز صورت نهایی نیافته است.
۱در صفحه اول نسخه و حاشیه بعضی از صفحات یادداشت‌های مطالعه جعفر سلطان القرایی با مداد نوشته شده است.
در حاشیه بعضی از صفحات مانند ۳۴۲ و ۳۶۰ سه نقطه مثلثی شکل در حواشی آمده است.
نک: تاریخ تذکره‌های فارسی، ج۲، ص ۵۹۰- ۵۹۷؛ مرعشی، ج۱۵، ص ۱۹۶- ۱۹۸ و ۳۱۷؛ دنا، ج۴، ص ۵۲۰- ۵۲۱؛ منزوی، ج۱، ص ۶۵۹- ۶۶۰؛ ملک، ج۷، ص ۱۵ (با نام حقایق الانوار).
مقدمه حدیقه دهم (۱پ- ۴پ)؛ فهرست حدیقه بلاغت در فصاحت و بلاغت و محسنات لفظی و معنوی (۴پ- ۵ر)؛ آغاز سخن درباره حد فصاحت و بلاغت و محسنات لفظی و معنوی (۷پ- ۸ر)؛ اقسام البلاغه و انواعها و مفرداتها التی البلاغه مجموعها (۸ر- ۱۹ر)؛ بیان شرافت علم ترسل و تفضیل او به علم استیفا (۱۹ر- ۲۰ر)؛ در تفضیل نثر بر نظم و انشا به شعر و بیان مبداء شعر و تقسیم اقسام شعرا (۲۰ر- ۲۰پ)؛ ذکر شعرای عرب (۲۰پ- ۱۴۳پ)؛ بیان احوال بعضی از شعرای عجم (۱۴۴ر- ۱۵۴ر)؛ فی رجحان المنشی علی الشاعر و النثر علی النظم و قواعد الکتابه و الانشاء (۱۵۷پ- ۱۵۹ر) و پس از آن تا پایان نسخه مکاتبات و منشآت و نثرنویسان.
شرح حال سرایندگان
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:مقدمه: «حدیقه … (جای شماره آن سفیده مانده) در لغات و تواریخ. السنه و اسما و القاب و کنیه و عادات هر دیار خصوصاً عرب. گفته‌اند لغات همه توفیقی است و علم آدم الاسماء کلها و گفته‌‌اند بعضی اصطلاحی و بعضی توفیقی است».
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر: نوع خط:نسخ و نستعلیق.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود: ۱سه برگ از پایان نسخه سفید و نانوشته است.
مشخصات اثر:
یادداشتهای تملک:
شکل و سجع مهر:
متن یادداشت:
نسخه از جعفر سلطان القرایی در آذر ۱۳۴۸ش خریداری شده است.
دارای مهر کتابخانه جعفر سلطان القرایی.
در برگ ۱پ مهر بیضوی پاک شده دیده می‌شود.
در سه برگ الحاقی انجام نسخه حب نشاط و یادداشتی در توصیف کتاب بدون نام در ۱۳۱۴ ق با مهر بیضوی «یا علی ۱۲۸۴» آمده است.
یادداشت عملیات: عناوین پیش از آن که به شنگرف نوشته شوند با قلم ریز در حاشه صفحات تحریر شده بودند اما بسیاری از آنها در برش صحافی از بین رفته‌اند.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد ۲/ ۲۹، صفحه ۸۲۸- ۸۲۹٫
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده: این نسخه حدیقه دهم است و این مطالب را دارد:
موضوع (اسم عام یا عبارت اسمی عام): ادبیات
تاریخ: ۲۰۱۵۱۰۰۶
محل و شماره بازیابی: ۱۸۵۴۱۹