توضیحات
این اثر که براى نخستین‌بار در سال ۱۳۷۰ خورشیدى منتشر شده است، مجموعه تحلیل‌ها و تفسیرهاى نویسنده پیرامون مناجات‌هاى نظامى گنجوى است. نظامى در آغازِ برخى منظومه‌هاى خود، به مناجات با حق تعالى پرداخته است. مى‌توان گفت: تنها در یک مورد است که هیچ فردى، حتى فیلسوف و شاعر و هنرمند، براى بیان مقاصد خود، دشوارى ندارد، و آن هم نیایش است.
در نیایش، آدمى با خدایى روبروست که به خوبى مى‌تواند مقاصد و نیت‌هاى خود را به خوبى بیان کند، و در عین حال، این اطمینان را دارد که مخاطب، مقاصد و نیت‌هاى او را درمى‌یابد. در نیایش، فرد هر چیزى را در دل بیان مى‌کند، و میان خود و خداى خویش، هیچ حجابى نمى‌بیند. در نیایش‌هاى نظامى، اندیشه و شخصیت نظامى آشکار مى‌شود. نحوه سخن گفتن او با خداوند، و مضمون‌هایى که در توصیف حضرت حق به کار مى‌بَرَد، از جمله حکمت‌هاى عمیقِ این شاعرِ بزرگ است.
در کتاب حاضر، محمدتقى جعفرى بر آن نبوده تا همه مطالب و مضامینِ عمیقِ نظامى را از لابلاى اشعار او استخراج و تحلیل کند، چرا که باید اثرى چند برابر این کتاب مى‌نگاشت. او براى آن که گوشه‌اى از اندیشه‌هاى عمیق و الهىِ نظامى را نشان دهد، به تحلیل بعضى از نیایش‌ها بسنده کرده، و در لابلاى فصل‌هاى گوناگونِ اثرِ حاضر، مضامین و مفاهیم بسیار والایى از آن حکیم فرزانه بیان کرده است.
رسالت شعر و شاعرى، اصولِ کلىِ حاکم بر مناجات‌ها، حکمت، عرفان و اخلاق، از جمله مباحثى است که نویسنده به تحلیل آنها پرداخته، و چنین مى‌توان دریافت که نظامى تنها یک شاعر نیست، بلکه جزو حکماى بزرگ به شمار مى‌رود. این اثر، با وجود حجم اندک آن، نکات مهمى را در شناختِ تفکرِ نظامى بیان مى‌کند که براى دانش‌پژوهان ارزش بسیارى دارد.
دیدگاهی دارید؟