توضیحات

خرده بورژوا موجودی است که در دایره تنگ عادات و افکار محصور و درون این دایره تنگ، تفکری «اتوماتیک» دارد. نفوذ خانواده، مدرسه کلیسا و ادبیات «نوع پرورانه» بالاخره نفوذ هر آنچیزی که «روح قوانین» و «ترادیسیون»های بورژوازی نامیده میشود در مغز خرده بورژواها دستگاه ساده ای شبیه مکانیسم ساعت بغلی تعبیه می کند.

این دستگاه، پیچ و دنده افکار خرده بورژوایی را به حرکت در می آورد و میل خودخواهانه خرده بورژاها را نسبت به سکون و آرامش، قوت می بخشد. سراپای تمنیات خرده بورژواها بدون اینکه فصاحت در کلام را از دست دهیم، در یک جمله کوتاه خلاصه می شود: آقاجان به ما رحم کنید!
این تمنیات در برابر دولت و اجتماع کمی تکامل یافته و به عنوان مطالبه اساسی زیر درمی آید: راحتم بگذار! بگذار به دلخواه خود زندگی کنم.
مطبوعات هر روز مرتبا به خرده بورژواها تذکر داده و تلقین می کنند که اگر خرده بورژوا انگلیسی است، او بهترین آدم دنیاست؛ اگر هم فرانسوی است باز هم بهترین آدم دنیاست ولی اگر آلمانی یا روسی است، حقیقتا بی برو برگرد بهترین آدم دنیاست…