شماره بازیابی: ۲۳۱۳
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭۱۰-۲۳۶۲۸‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پدیدآور: سفرنامه دور دنیا/ مترجم: علی بن محمد اسماعیل.
تاریخ کتابت: اوایل قرن۱۴ .
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: ۱الحمدلله الذی لا یبلغ (۱) مدحته القائلون و لایحصی نعمایه العادون…
۲و جنگ آوران سوار کشتی شدند…
تزئینات متن:عناوین به همان خط متن به سرخی نوشته شده. از اواسط صحیفه ۲۷۲ تا ۲۹۴ و از ۳۱۲ تا پایان کتاب به خط نسخ متوسط جلی.
جای عناوین را سفید گذاشته‌اند و هر صحیفه ۲۰ سطر دارد.
نوع کاغذ:فرنگی سفید معمول اوایل قرن ۱۴ق.
تزئینات جلد:تیماج خرمایی داغ کرده.
از این قرار یا مترجم و کاتب در شماره گذاشتن فصول اشتباه کرده‌اند و یا این که برخی از فصول ترجمه نشده و یا از نسخه افتاده است.
در صحایف ۲۲۲ و ۳۱۷و ۳۵۵و ۳۵۸و ۴۰۹و ۴۱۷و ۴۵۶و ۴۶۱و ۴۶۲و ۵۰۱و ۵۱۷ سفیدی‌هایی است که ظاهرا جای تصاویر کتاب بوده و چنان که صحیفه ۳۴۹ نیز سفید مانده و در حاشیه آن نوشته‌اند: «محل تصویر صفحه صد و پنج» که البته اشاره به صحیفه متن فرانسه کتاب است.
در صحیفه ۳۸۵ هم سفیدیی است که بالای آن نوشته‌اند: «محل تصویر جاده کانتون»، پس از اتمام نسخه ظاهرا منصرف شده‌اند که تصاویر را در متن کتاب قرار دهند و به همین جهت در پایان نسخه از ص ۶۴۰ تا ۶۷۰ شانزده ورق نقاشی سیاه قلم است که پیداست از روی نقاشی‌های چاپی متن فرانسه کتاب ساخته‌اند و نقاش خوبی تقلید قابل توجهی از آن گراورها کرده است.
نک: ذریعه ۱۲/ ۱۸۹ (سفرنامه فرنگستان).
مترجم خود اشاره نمی‌کند که نام کتاب چیست و مولف اصلی آن کیست تنها بلافاصله پس از این مقدمه در آغاز مطلب نوشته شده:
«شهر تولون جزایر بال آرد موردویل نایب دوم امیر البحر فرانسوی که در سنه ۱۸۲۹ سیاحت دور دنیا را نموده چنین گوید…»
ظاهرا کاتب نام مولف اصلی را درست نوشته چنین می‌نماید که این کتاب ترجمه مجلد سوم از سفرنامه دور دنیا به ریاست دولون دورویل نایب امیرالبحر فرانسوی است که در پاریس در دو مجلد به سال ۱۸۵۲م. چاپ شده و مجلد دوم آن را پیش از وقت همین مترجم در سال پیش به فارسی نقل کرده است. چون اصل کتاب در پاریس در سال ۱۸۵۲م. یعنی ۱۲۶۸ق. چاپ شده پیداست که ترجمه آن پس از این تاریخ صورت گرفته است.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر: نوع خط:از صحیفه اول تا اواسط ۲۷۲ و از ۲۹۶ تا ۳۱۱ به خط نسخ تعلیق متوسط جلی.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود: ۱در این نسخه برخی از فصول کتاب نیست چنان که در صحیفه ۱۸۳ فصل یازدهم و در صحیفه ۲۳۶ فصل سیزدهم آغاز می‌شود و در صحیفه ۲۷۹ فصلی است که کاتب آن را شماره نگذاشته و در صحیفه ۲۹۶ به فصل بیست و هفتم می‌رود و سپس در صحیفه ۳۳۵ به فصل سی و یکم می‌رسد و در صحیفه ۳۴۹ فصل سی و سیم در صحیفه ۳۷۳ فصل سی و چهارم و در صحیفه ۳۸۳ فصل سی و پنجم و در صحیفه ۴۱۶ فصل سی و هفتم آغاز می‌شود و سپس در صفحه ۴۴۸ فصل ۲۸ می‌آید و در سحایف ۴۶۱و ۴۷۵و ۴۸۰ و ۴۹۵و ۵۰۸و ۵۲۳و ۵۴۶و ۵۵۷و ۵۶۹و ۶۰۷و ۶۳۲ پی در پی فصولی است که شماره ندارد.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد چهارم، صفحه ۲۹۹۷-۲۹۹۸٫
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده: مترجم خود در مقدمه می‌نویسد: «درین عصر خجسته آثار که تاج و تخت ملوک کیانی… بفر وجود… اعلی حضرت ناصرالدین شاه قاجار… زیب و زینت گرفته در تمامی ممالک انواع علوم و صنایع به درجات علیا و مراتب قصری رسیده و محضر صادر ملک آذربایجان از توجهات حضرت مستطاب گردون قباب اسعد ارفع امجد اشرف والا والیعهد جاوید آیت روحنا له الفداء مردسه نظامیه به نام نامی مبارک ایشان بنا و در مدت قلیله از متعلمین مدرسه نفوس کثیره ترقی و دارای مراتب و معارف گردیدند و به مفاد الشبل فی المخبر مثل االسد چون تاسی در انتشار آثار عدلیه و خیریه به وجود مبارک اعلی حضرت همایونی فرموده‌اند محض انتشار علوم و بهرمندی عموم به این چاکر آستان علی بن محمد اسماعیل که از بدو ایجاد مدرسه مشغول تحصیل و خدمت‌گذاری (!) دولت قوی شوکت است و معلمی دولتی در مدرسه مبارکه به عهده این چاکر راجع به افتخار مباهات پیشخدمتی و مترجمی حضور مبارک دارد، اشاره علیه رفت که این کتاب فرانسوی خطاب را که جلد ثانی آن را سنه ماضیه ترجمه نموده بود از زبان فرانسه، ترجمه به فارسی امتثالا لامر الارفع. زمان تمام ترجمه آن را مایه عز و سعادت پنداشت تشکر می‌کند از نواب مستطاب شاهزاده مرتضی میرزا پیشخدمت مخصوص و کتاب‌دار باشی آستان مبارک که در نویساندن و ترتیب این نسخه که مدتی در عهده تعویق بوده مساعی جمیله بکار برده و در یک ماه بیست هزار بیت کتاب را به اتمام رسانیدند».
موضوع (اسم عام یا عبارت اسمی عام): سفرنامه‌ها
تاریخ: ۲۰۱۳۰۷۲۲
محل و شماره بازیابی: ۱۱۲۹۹۰