توضیحات

صدرالتواریخ: شرح حال یازده نفر از صدر اعظم های پادشاهان قاجار

صدرالتواریخ” کتابى است به زبان فارسى درباره شرح حال صدراعظم‏هاى شاهان قاجار از حاج ابراهیم خان کلانتر تا میرزا على‏اصغر خان امین‏السلطان نوشته محمدحسن خان اعتمادالسلطنه. این کتاب در ماه شعبان سال  ١٣٠٩ ق. نگاشته شده است.
کتاب مشتمل بر مقدمه‏اى درباره کتاب و مولف آن به قلم محقق، دیباچه مولف و شرح حال ۱۱ تن.
این کتاب شرح حال یازده نفر از صدراعظم‏هاى دودمان قاجار است که مولف براى میرزا على‏اصغر خان امین‏السلطان تدوین و تالیف نموده است. برخى گفته‏اند که این اثر از تألیفات میرزا محمدحسین فروغى با دستیارى غلامحسین خان ادیب‏الملک است؛ چنانکه در حاشیه صفحه یکى از نسخه‏هاى خطى آن محمدعلى فروغى طى یادداشتى این اثر را از پدر خود دانسته است؛ اما مصحح نسخه حاضر در برنامه انتساب آن را به خود اعتمادالسلطنه صحیح‏تر مى‏داند.
اسامى وزرایى که شرح حال ایشان در این کتاب آمده بدین شرح است:
حاج ابراهیم شیرازى، میرزا شفیع مازندرانى، حاج محمدحسین صدر اصفهانى، میرزا ابوالقاسم قائم مقام، حاج میرزا آقاسى، میرزا تقى‏خان امیرکبیر، میرزا آقاخان نورى، میرزا محمدخان سپهسالار اعظم، میرزا حسین‏خان مشیرالدوله، میرزا یوسف مستوفى‏الممالک، میرزا على‏اصغر خان امین‏السلطان.

کتاب مشتمل بر پاورقى‏هایى مفصل به قلم محقق، آقاى محمد مشیرى و فهرست‏هاى ذیل مى‏باشد: نام کسان، نام‏ها و اصطلاحات مربوط به فرق و ادیان و قبایل و نسبت‏ها و غیره، نام جاى‏ها، نام کتاب‏ها، تصاویر و فهرست نام تالیفات اعتمادالسلطنه.

منابع معرفی کتاب:
١ - ططرى، على، نقد و نظرى بر شخصیت و آثار محمدحسن اعتمادالسلطنه، اطلاع رسانى و کتاب‏دارى، پیام بهارستان، تیر ١٣٨۴ ، ش‏ ۴٩ ، ص‏ ۶ - ١٣ .  ٢ - مقدمه محقق.  ٣ - دیباچه مولف.  ۴ - آل داود، سیدعلى، دائره المعارف بزرگ اسلامى، ج‏ ٩ ، ص‏ ٣۵٨ - ٣۶٣ .