توضیحات

کتاب قصص الخاقانی، تألیف ولی قلی بیگ شاملو در تاریخ مختصر صفویه است تا پایان شهریاری شاه صفی (۱۰۳۸ ه ق – ۱۰۵۲ ه .ق) و تاریخ مفصل شاه عباس ثانی (۱۰۵۲ – ۱۰۷۷ ه.ق) از ولادت (شب جمعه هجدهم شهر جمادی الاول ۱۰۴۲ ه.ق) تا وفات این پادشاه در دامغان ( در شب سه شنبه بیست و هشتم ربیع الاول ۱۰۷۷ ه.ق)، مشتمل بر یک دیباچه و سه باب و خاتمه یی محتوی بر سه تذکره.

سر آغاز کتاب چنین است:
‹‹هو الفتاح العلیم و به نستعین، بسم الله الرحمن الرحیم ربنا افتح بیننا و بین قومنا بالحق و انت خیر الفاتحین و به نستعین. بهترین کلامی که ذوالفقار زبان قلم، و شمشیر نفس آتشین دم را به شعله نور افشانش آبگیری توان نمود، حمد قادری است ه آفتاب شرقی انتساب را سپه سالار نجوم گردانیده، جمیع ذرات کاینات را از ثری تا ثریا به ترتیب انوار کیمیا آثارش مأمور ساخت، و علم سفید صبح تابان را چون لوای پرتو جهانگیرش درعرصه گاه عالم ظهور برافروخت … ››
و آنگاه پس از ده صفحه بیست سطری نویسد:
‹‹… بر این فقی حقیر واجب است که بشرح مجمل، بنابر این قول که مالایدرک کله لایترک کله، شرذمه یی از وقایع و سوانح ایام سلطنت و دارایی و زمان دولت و فرماروایی آباء گرام و اجداد عظام این برگزیده شهریار علی الاطلاق که موقوف علیه حکایات این تاریخ است، اظهار نماید، تا سلسله کلام را ربط پیوسته و خواننده و شنونده را حظی خجسته حاصل آید:
خرد را در این آرزو دل دهی
خدایا چو بر نیتم آگهی

و این کتاب را مرتب ساخت بمقدمه و سه باب و خاتمه:

مقدمه: در بیان نسب والای اعلیحضرت حاحبقران خطاب.
باب اول: در بیان مجملی از احوال اجداد والاشان این برگزیده حضرت رحمن یا حین طلوع کوکب دولت ظل ظلیل حضرت رب جلیل شاه اسماعیل – ( و در حقیقت از فیروز شاه زرین کلاه تا شاه اسماعیل اول).
باب دویم: در بیان وقایع و سوانح ایام دارایی وفرمانروایی خاقان سلیمان شان حضرت شاه اسماعیل الی حین طلوع آفتاب جهانتاب دولت نواب کامیاب و اعلیحضرت صاحبقران خطاب.
باب سیم: در بیان احوال خیر مآل نواب صاحبقران، از روز جلوس میمنت مأنوس الی انقراض الدوران. (یعنی از سال ۱۰۵۲ ه ق که آغاز پادشاهی شاه عباس ثانی است تا ۲۵ ربیع الاول ۱۰۷۷ ه ق که هنگام درگذشت اوست.)
خاتمه: دربیان احوال برخی از علما و جمعی از حکما و بعضی از شعرای غرای عصر صاحبقران است.

مشتمل بر سه تذکره:
تذکره اول: احوال علما و حکما و فضلا و در آن احوال ۲۴ تن از ایشان
تذکره دویم: تراجم احوال شعرای عصر حضرت صاحبقرانی مشتمل بر ۱۰۱ تن
تذکره سیم: در ذکر نوزده تن از درویشان آن روزگار است