شماره بازیابی: ۹۰۵۴
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR10-41435
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پدیدآور: لطائف الخیال/ محمد صالح بن‌محسن نواب رضوی، صدر الممالک (سده ۱۲هـ)
کاتب: : گویا به خط مؤلف.
تاریخ کتابت: ، سده ۱۲هـ.
قطع: ‮؛ پنج، ‭۳۱۳‬، پنج برگ، سطور و اندازه‌ها مختلف، اندازه جلد: ‭۱۳/۵‬*‭۲۳/۸‬‬.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:آغاز مقدمه: «بسمله. لمؤلفه»
«ای از تو بلند تارک و تاج سخن / گوهر ز تو یافت بحر مواج سخن»
«… بلند خیالان محفل دانش و آگاه‌دلان فسحتکده بینش که آشنایان زبان وحی و حاجیان سراپرده مخفیات الهام.»
انجام:انجام مقدمه: «چنان که کلمه شکن مثلاً پیش از کلمه فکن. دگر کلمه سازد قبل از کلمه سوزد و نقل شده و علی هذا القیاس ایضاً تمت تمام شد.»
آغاز:آغاز کتاب: «ابتدای لطایف الخیال. حرف الف. بسمله. وحید»
«زهی ز نخل قدت عمر روزگار رسا / تو در زمانه چنانی که روح در اعضا»
انجام:انجام موجود: «گفتم که بخور باده و به زمین ریخت / گفتم که چرا ریختیش گفت که مستم.»
تزئینات متن:نام شعرا به شنگرف در کنار ابیات نوشته شده است.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:نخودی سفید آهار مهره.
ویزگی های درون جلد:مشکی روغنی.
تزئینات جلد:میشن تریاکی مجدول ساده، قطر: ۲/۵٫
سعی بنموده میرزا صالح / جمع بنموده میرزا صالح
آن که او را به وصف حاجت نیست / هیچ وصفی به از سیادت نیست
خالص این تحفه تمام عیار / هست مجموعه بهشت و بهار
خواهی ار زین کتاب تاریخش / شد «کل انتخاب» تاریخش
برابر سال ۱۱۰۴ق.
بعد از مقدمه ۳صفحه اشعار پراکنده نوشته و پس از آن متن اصلی کتاب آغاز می‌شود (برگ ۱۷ر).
اشعار نوشته شده در متن و حاشیه. بین اشعار برای افزودن ابیات سطوری سفیدگذاشته شده است.
پنج برگ از آغاز و پایان نسخه سفید و نانوشته است.
نسخه بلاغ مقابله دارد و اشعار تصحیح شده است، از علامت بلاغ بر می‌آید که نسخه ۳ بار خوانده شده باشد.
در صفحه عنوان نسخه این یادداشت نوشته شده: «یا هو. این کتاب مستطاب دیوان کنز الاولیاء مال حقیر سراپا تقصیر از ذره کمتر کمترین ملا محمد تقی بابا فی شهر شوال المکرم سنه ۱۳۴۵» این عبارت بر روی کاغذی نوشته شده که آن را روی صفحه عنوان چسبانده‌اند.
روی ابیات و مصراع های تصحیح شده هم حرف «ص» نوشته شده که در مواردی این حرف دو بار یا سه بار در کنار یک شعر تکرار شده است: «ص ص» و «ص ص ص».
۲در حاشیه یا بالای بعضی از صفحات کلمه «بلغ» دیده می‌شود (مانند ۶۹پ و ۱۲۹پ) اما در سمت چپ گوشه بالایی روی بسیاری از برگ‌ها عبارت «بلغ ثانی و ثالثاً» نوشته شده است (مانند برگ‌های ۱۱۰ر، ۱۲۵ر، ۱۳۲ر، ۱۴۰ر، ۱۵۳ر، ۱۷۸ر و …).
علامت سه نقطه مثلثی شکل در حاشیه بسیاری از سطور و مصراع‌ها مانند ۱۳۲ر، ۱۳۲پ، ۱۳۳ر، ۱۳۸پ، ۱۵۳ر، ۱۵۷ر، ۱۵۸ر، و … . در مواردی این سه نقطه خط خورده که نشان می‌دهد شک کاتب یا مصحح بر طرف شده مانند برگ‌های ۱۵۲پ، ۱۶۱ر و ۱۸۲پ، در یک مورد هم این سه نقطه در ستون وسط مصراع‌ها نوشته شده است (برگ ۲۶۱پ.)
۳جزوه‌ها ۸ برگی است.
با نشان صحاف در گوشه سمت راست ورق وسط هر جزو. این نشان به صورت یک یا دو خط مورب کوچک است.
حاشیه صفحات کمی موریانه خورده است.
نک: فهرستواره، ج۳، ص ۱۹۳۹؛ دانشگاه تهران، ج۱۰، ص ۱۸۴۵- ۱۸۴۶ (در آن جا کتاب خلاصه لطائف الخیال تألیف محمد دارابی شیرازی دانسته شده که صحیح نیست)؛ تاریخ تذکره‌های فارسی، ج۲، پاورقی ص ۸۸- ۸۹؛ مجلس، ج۳، ص ۴۴۹- ۴۵۱فش ۱۱۷۰ (ظاهراً به خط مؤلف) وج ۲/۲۷، ص ۱۵-۱۶ و ج ۳۰، ص ۳۲۹؛ سپهسالار، ج۲، ص ۴۷۹- ۴۸۲ و ج۴، ص ۳۸۶- ۳۸۷؛ مجله کتابداری، ش ۳۶، ۱۳۸۰ش، ص ۷۲ (نسخه دانشگاه داکا)؛ آستان قدسف ج۷، ص ۲۹۸؛ ملک، ج۴، ص ۷۰۶؛ منزوی، ج۴، ص ۳۰۹۸- ۳۰۹۹؛ «سفینه‌ای ناشناخته (از مجموعه خطی محدث ارمویـ، سید جعفر حسینی اشکوری، در هدیه بهارستان، ص ۵۱۷- ۵۶۲؛ نشریه نسخه‌های خطی، ج۵، ص ۴۹۵٫
وی پس از آن توضیحاتی درباره روش ترتیب اشعار نوشته است (ذیل عنوان ذکر قاعده و بیان ترتیب اشعار).
نسخه این بخش‌ها را دارد:
فهرست اسامی و فهرست تخلصات شعرائی که درین کتاب مذکور است به ترتیب حروف تهجی. در هر فهرستی بیست و هشت باب است و در هر بابی نیز اوایل حروف هر اسمی ملاحظه شد (آن چه اسم معلوم نشد همان تخلص نوشته می‌شود و آن چه اسم معلوم بود اسم نوشته می‌شود و تخلص بر بالای اسم به سرخی) (۱پ- ۱۰پ)، مقدمه کتاب (۱۰پ- ۱۵ر)، بخش اشعار (۱۷ر- ۳۱۳پ).
وضعیت استنساخ نسخه: نسخه به چندین نوع تحریر شده، بخش‌هایی از آن منظم و قسمت‌هایی آشفته است.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر: نوع خط:نستعلیق شکسته آمیز.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود: ۱در برگ ۱۷پ مثنوی کوتاهی از یحیای استرآبادی خالص تخلص در تاریخ تألیف کتاب آمده است:
مشخصات اثر:
یادداشتهای تملک:
شکل و سجع مهر:
متن یادداشت:
نسخه از جعفر سلطان القرایی در آذر ۱۳۴۸ش خریداری شده است.
در برگ ۲۷۵ ر یادداشت هبه کتاب با ۴ جلد دیگر در جمادی‌الاول ۱۳۳۷ق و در برگ ۲۷۴پ یادداشت هبه کتاب در جمادی‌الاول ۱۳۳۷ق آمده است.
در صفحه عنوان، مهر بیضوی: «محمد تقی ۱۱۲۰» حک شده است.
دارای مهر کتابخانه جعفر سلطان القرایی.
یادداشت عملیات: انجام افتادگی دارد.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد ۲/ ۲۹، صفحه ۶۷۵- ۶۷۷٫
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده: گزیده اشعار فارسی از شعرای متقدم و متأخر و سفینه مانندی است. محمدنصیر بن محمدجعفر رضوی متخلص به نصرت مقدمه‌ای بر آن نوشته و این چنین سخن گفته: «جناب … میرزا محمد صالحای رضوی … با وجود کثرت مشاغل صفوی و صرف همت والا نهمت به کسب معارف حقیقه اخروی در فواضل اوقات به قدر انتهاض فرصت از هر گلشنی گل ینو شکفته و از هر مرغزاری سنبلی تازه رسته و از هر نهالی ثمر نورس خیالی فراهم آورده گلدسته بسته بودند؛ به خاطر دقایق ذخایر خدام والا مقام معزی‌الیه رسید که آن گلدسته‌های رنگین را … یک جا جمع نموده و به ترتیبی خاص که هر آئینه باعث تسهیل شناختن مقام هر از آنها تواند بود مرتب و به لطایف آن خیال ملتفت سازند لهذا جهت تبیین این مرام حسب‌الاشاره خدام والامقام مشارالیه این حقیر بی‌بضاعت ابن محمد جعفر الرضوی محمد نصیر متخلص به نصرت این شکسته بسته را که به طریق براعت استهلال محتوی است بر اسامی تخلصات شعرائی که درین مجموعه اندراج یافته مقدمه بیان ترتیب آن نموده.» (۱۳ر)
موضوع (اسم عام یا عبارت اسمی عام): ادبیات
تاریخ: ۲۰۱۵۰۷۱۱
محل و شماره بازیابی: ۱۷۹۱۸۴