توضیحات

مصور – اسناد

میرزا یوسف خان، روشنفکری آزادیخواه و اصلاح‌طلب بود. او در راه اظهار عقیده‌اش تا به آنجا پیش رفت که به زندان افتاد و شکنجه و تحقیر شد. میرزا یوسف برای نشر عقاید خویش در روزنامه عدلیه مطالبی می‌نوشت، روزنامه عدلیه به وسیله سپهسالار برای توجیه و تشریح اصلاحات قانونگذاری و نظام حقوقی و دادگستری مترقیانه انتشار می‌یافت و از بسط عدالت « تربیت ملت» افزودن بصیرت مردم، آسودگی و ترقی اوضاع مردم، ایجاد تأسیسات عالی از جمله راه‌اهن، وضع قوانین جدید و برانداختن تأسیساتی که مانع اجرای عدالت باشد، سخن می‌راند.

به واسطه انتشار کتاب « یک کلمه» و پس از آنکه نوشته‌های خصوصی او را به دست آوردند در اوایل سال ۱۳۰۹ ه. ق به دستور ناصرالدین شاه حکم حبس او صادر شد و با قطع جیره و مواجبش، در زندان قزوین زندانی شد.حاج سیاح در کتاب خاطرات خود در فصلی که شرح تعدیات و شکنجه‌های وحشیانه مأموران ناصری را می‌دهد ذکری هم از مستشارالدوله می‌کند.

او نامه مفصّلى به مظفرالدّین میرزای ولیعهد نوشت و خواهش کرد که آن را از نظر پدرش ناصرالدین شاه بگذراند.
وى در آن نامه از حکومت استبدادى و فساد دربار انتقاد کرده و اصلاحات مملکتى و ایجاد حکومت قانون و برقرارى آزادى و مساوات را خواسته و گوشزد کرده بود که:
«اگر زمامداران ایران خود درصدد تاسیس مجلس مقنّنه برنیایند، سیر حوادث تاریخ، آن را بر ما تحمیل خواهد کرد…» 

اما این سخنان صریح با مزاج مستبدانه شاه سازگار نبود پس، او را تحت الحفظ به قزوین آوردند و با کنده و زنجیر زندانى کردند و کتابچه قانونش را، آنقدر بر سرش کوفتند که چشمانش آب آورد و چند سال بعد به وضعى اسفناک درگذشت …