توضیحات

درآمدی تاریخی بر نظریه اجتماعی

ظهور روشنگری در اروپای سده ی هجدهم آغاز عصر تازه ای را رقم زد که با هیچ عصر دیگری در سراسر تاریخ بشر قابل مقایسه نبود . مدرنیته نخستین عصری است که بر خلاف دوران های گذشته حقانیت و مشروعیت خود را نه از گذشته بلکه از آینده می گیرد ، نسبت به آینده خوشبین است و خوشبختی را بر زمین جست و جو می کند .

در برابر سنت که همواره بر گذشته و حضور بی چون و چرای عناصر پیشین بنیاد تکیه دارد ، نسبت به آینده دید » آپوکالیپتیک» و فاجعه آسا دارد ، و آشوب نخستین را با قیامت واپسین پیوند می دهد ، مدرنیته اصالت ، خطرزایی و خطرآفرینی ، تکاپوی بی وقفه ، نفی مداوم و چون و چرا و تردید در همه ی چیزهای موجود را بر صدر می نشاند .

از این جاست که به قول مشهور مارکس در مانیفست در برابر سیل درهم کوبنده ی عنصر مدرن «همه ی چیزهای صلب و سخت دود می شود و به هوا می رود» . انسان ها به جست و جوی علت سعد و نحس امور ، دیگر چشم به آسمان ندارند ، و اقتدار و مرجعیت را در سنت نمی جویند ؛ بلکه در عوض ، جوامعی که در غرب سر بر می آورند خود را به میزان موفقیت هایشان در کشف و کاربرد شناخت علمی و افزایش امکانات بشر در تسلط بر جهان ( هم جهان طبیعی و هم انسانی ) محک می زنند .

کالینیکوس در فصل پایانی کتاب خود می گوید : از آغاز ظهور مدرنیته سه گزینه در برابر انسان مدرن قرار می گیرد : پذیرش آگاهانه ی مدرنیته و لوازم آن ، نفی و انکار بنیادی آن و کوشش همه سویه برای دگرگونی و بازسازی انقلابی آن مطابق نیازهای انسان مدرن ، عقل محور و برابری خواه .

امتیاز بزرگ کتاب در این است که گذشته از لحن زنده ، پرتپش و هیجان انگیز خود در باز تفسیر مدرنیته ، مدرنیسم و مدرنیزاسیون توانسته است چنان که باید و شاید این سه گزینه ی اساسی را بشکافد و هر یک از اندیشه وران مورد بحث را در چارچوب این مدل و به تناسب دوری یا نزدیکی این متفکران به این گزینه ها مورد وارسی قرار دهد . مترجم ، در قسمت یادداشت مترجم در مورد چگونگی پرداختن نویسنده به موضوعات چنین می گوید :

کالینیکوس بررسی خود را از روشنگری می آغازد ، سپس به مونتسکیو ، آدام اسمیت و روشنگران اسکاتلندی ، هگل ، مارکس ، توکویل ، مستر ، گوبینو ، داروین ، اسپنسر ، کائوتسکی ، نیچه ، دورکم ، وبر ، زیمل ، فروید ، لوکاچ ، گرامشی ، هایدگر ، کینز ، هایک ، پارسونز ، مکتب فرانکفورت ، لوی استروس ، آلتوسر ، فوکو ، هابرماس و بوردیو می پردازد و سرانجام نیز در فصل پایانی ، وضع کنونی نظریه ی اجتماعی از جمله تحلیل «مدرنیته ی متأخر» اولریش بک و آنتونی گیدنز را به بررسی می گیرد .

امتیاز دیگر کار کالینیکوس این است که برخلاف شیوه ی مرسوم چند دهه ی اخیر که با اوج گیری «مطالعات فرهنگی» و رواج «فرهنگ گرایی» ، اقتصاد سیاسی از کتاب های دانشگاهی در رشته های جامعه شناسی و نظریه ی اجتماعی تقریبا یکسر به کناری نهاده شده است ، کتاب حاضر ، به تعبیری ، فراخوانی دارد به بازگشت به بنیاد ها ، و در وهله ی نخست بنیادهای اقتصاد سیاسی .