توضیحات

ادراک حسی از دیدگاه ابن سینا

کتاب ادراک حسی از دیدگاه ابن سینا اثر محمد تقی فعالی است؛ اکنون که آغاز می کنم به نوشتن این مقدمه انوار خورشید بر ساحل مالیبو تابیده و من در درون خود همان شادی را احساس می کنم که عمقی به ژرفای اقیانوس پیش رویم دارد. می دانم و می توانم تصور کنم که انتظار چه نوع رازگشایی و مکاشفه ای را از این کتاب دارید.

سالها قبل ، هنگامی که در جستجوی جوابهایی قابل قبول برای سوالات بی پایانم بودم و می خواستم بدانم که خدا کیست و فایده زندگی در این جهان چیست به «واژه ی غیرقابل توصیف برخوردم. به این جا رسیدم هر چه بیشتر به مفهوم نزدیک می شویم واژه های کمتری برای بیان آن پیدا می کنیم. بنابراین »غیرمادی اگر به درک کامل برسیم یقیناً واژه ای برای بیان آن پیدا نخواهیم کرد، در این مکانی جهان غیر مادی با کلمات مادی قابل توصیف –مرحله از واقعیت زمانی نیست.

معرفت شناسى در میان شاخه هاى بسیار متنوع فلسفه از جهاتى ممتاز است. شاید مهم ترین جهت این باشد که بسیارى از مباحث و مسائل دیگر شاخه هاى فلسفه توانمندى عقل و ذهن را در درک و کشف واقعیت از پیش فرض گرفته اند، وجود معرفت را مفروض پنداشته و نفى شکاکیت را مسلم انگاشته اند.

حال آن که این مسائل مانند ده هامبحث مردافکن و تشویش آور دیگر از قبیل: تحلیل معرفت، ارزشمندى ادراکات، ملاک توجیه باور، مشکلات انواع معرفت نظیر استقرا، ادراک حسى حافظه و علم ما تقدم تنهابخشى از مسائل عرفت شناسى است که باید از قبل بدان پرداخت و در آن علم، اتخاذ موضع نمود در غیر این صورت در بسیارى از مسائل عقلى و فلسفى چاره اى جز سکوت نیست.

در این میان مسئله ادراک حسى نقشى ممتاز دارد. زیرا مایه و اساس دیگر ادراکات تصورى و تصدیقى است. تاثیر و نقش احساس تا بدان جا بنیادى است که بیست نقش گوناگون براى آن ذکرشده و فیلسوفى بى نظیر مانند بوعلى در این زمینه صدها صفحه نگاشته و غبار کهنگى از طلعت آن سترده است هر چند اندیشمندان بعدى کار احساس را نیم خام گذاردند. نوشتار حاضر مسئله ادراک حسی را از منظر شیخ الئیس بوعلی سینا بررسی می نماید.