توضیحات

آسمان و خاک الهیات شعر فارسی از رودکی تا عطار

این کتاب به بررسی علم کلام و تأثیر آن در شعر فارسی در دوره سامانی و غزنوی و سلجوقی اختصاص دارد. مؤلف کلام را علمی تألیف کرده است که غرض آن مانند حکمت و تصوف، وصول حقیقت است. مؤلف پس از بیان مقدمه مفصلی درباره کلام و وجه تسمیه و فایده آن، بررسی مسائل و مباحث کلامی را در شعر فارسی از رودکی آغاز می‌کند.

لازم به ذکر است که بررسی توحید و رد تشبیه، عدل و فضل، معراج، شناخت، معاد، سعادت رؤیت، جبر و تفویض، قضا و قدر …. نشان می‌دهد که شاعران سنی‌مذهب غالبا در جهت حکومت وقت سخن گفته و گاه تنها به مصطلاحات کلامی پرداخته‌اند، اما شاعران شیعی‌مذهب از شعر و کلام برای اثبات حقانیت تشیع سود جسته‌اند و با احاطه بر این و قوت استدلال و فصاحت و بلاغت در مقام متکلم و شاعر به رد آرای سایر متکلمین پرداخته‌اند.

کتاب مملو از شواهدی از دیوان‌های شاعران گوناگون در دوره مورد بحث است که با توضیحات مؤلف قرین شده است. کتاب از چهار فصل به این شرح تشکیل شده است: فصل اول: علم کلام و تأثیر آن در شعر فارسی؛ فصل دوم: از رودکی تا قطران تبریزی؛ فصل سوم: ناصر خسرو؛ فصل چهارم: از سنایی تا عطار.