توضیحات

اسرارالتوحید فى مقامات الشیخ ابى سعید»، به قلم محمد بن منور مِیهَنى است و یکى از شاه‏کارهاى نثر فارسى به شمار مى‏رود و به لحاظ ارزش هنرى و چیره‏دستى نویسنده در اسلوب های(شیوه های) گوناگون بیان و شیوه داستان‏پردازى و انتخاب کلمات، در صدر میراث ادبى زبان فارسى قرار دارد. اثر حاضر، زندگى‏نامه عارف بزرگ و انسان نمونه تاریخ فرهنگ ایران، ابو سعید بن ابى الخیر میهنى است که در تاریخ عرفاى ایران والاترین جایگاه را داراست.

این کتاب، تنها، زندگى‏نامه ابو سعید نیست، بلکه یکى از برجسته‏ترین منابع تاریخ تصوف ایران و یکى از مهم‏ترین اسناد تاریخ اجتماعى این سرزمین در یکى از مهم‏ترین ادوار تاریخ ایران نیز به شمار مى‏رود. تاریخ تألیف کتاب، به نظر ژوکوفسکى، میان  ۵۵٣ ق و  ۵۵٩ ق و به عقیده استاد بهمن‏یار، میان  ۵٨٠ ق و  ۵٧٠ ق(ترجیحا  ۵٧۴ ق) است.
کتاب، شامل یک مقدمه و سه باب است. بنیاد کتاب، مانند اغلب زندگى‏نامه‏هاى مشایخ تصوف، بر روایات شفاهى یا کتبى رایج در میان اهل خانقاه و ارباب تصوف استوار شده است.
این کتاب، علاوه بر ارزش‏هاى تاریخى و اجتماعى، به‏عنوان یک سند برجسته تاریخ تصوف ایران و منبع درجه اول، در باب زندگى‏نامه و اقوال بسیارى از مشایخ تصوف خراسان به شمار مى‏رود. ارزش عرفانى کتاب، به حدى است که هیچ‏کس نمى‏تواند، شکل‏گیرى و پیدایش و تکامل عرفان خراسان را مورد مطالعه قرار دهد، بى‏آنکه به اطلاعات موجود در این کتاب بپردازد.