تهیه کتاب‌های برگزیده نظم و نثر از قدیم الایام تاکنون مرسوم بوده و هست و همه افراد صاحب ذوق در زمان‌هایی که هنوز صنعت چاپ و دیگر صنایع تکثیر کتاب و نوشته به وجود نیامده بود، خود به تهیه گزیده‌هایی از نظم و نثر برای خود همت می‌ورزیدند و حاصل آن کوشش‌ها، کتاب‌هایی است که با عنوان‌های کشکول، جُنگ، دفتر شعر پدیدار شده و سپس به صورت کتاب‌های مدون یعنی کتاب‌های تذکره شعرا و ادبا و دانشمندان درآمده است.

این کتاب مجموعه‌ای است از گزیده بهترین آثار نثر نویسندگان توانای قدیم و جدید ایران. در ابتدای کتاب، مقدمه‌ای درباره نثر فارسی و انواع و ادوار آن نگاشته شده که اطلاعی اجمالی است بر دوران نثر فارسی. پس از این مقدمه، سیر تحول و تکامل نثر فارسی به قلم استاد نفیسی آورده شده است. پس از آن گزیده‌ای از متون نثر فارسی آورده شده است.

در ابتدای هر مطلب، اثر و صاحب اثر معرفی شده و در متونی که مشکلات لغوی یا عبارتی وجود داشت، توضیح و شرح لازم در پایان متن داده شده است.