توضیحات
احساس گناه عاطفهای بسیار نیرومند در نهاد آدمیست که دانشمندان علوم گوناگون، از جمله جامعهشناسان، فیلسوفان و الهیدانان، هر کدام از منظری خاص و متفاوت آن را تبیین و بررسی میکنند. جامعهشناسان عموماً احساس گناه را زادهی ناتوانی فرد در ایفای صحیح نقشهای اجتماعیاش میدانند؛ فیلسوفان بیشتر در کار تعریف دقیق این احساس، و مشخص نمودن شباهتها و تفاوتهایش با احساسات مشابهی چون عجز و خودکمبینیاند. عالمان الهیات نیز بیشتر بر جنبهی ارادی احساس گناه و نسبت آن با زندگی معنوی فرد تأکید دارند.
در این میان اما، شاید این روانشناسان باشند که بیشتر و دقیقتر از همه در ماهیت احساس گناه کاوش نموده، و نتایج به راستی درخور اعتنایی را در این زمینه به دست آوردهاند. آنچه در کتاب صوتی بگو نه، تو مقصر نیستی (Skip the Guilt) خواهید شنید، تأملی در باب احساس گناه از منظر علم روانشناسی است. سعی گیل لیندن فیلد در این اثر بر آن بوده که پیش از هر چیز، ریشههای احساس گناه را نخست در ناخودآگاه فرد بیابد. در همین راستا او این پرسش صریح را پیش میکشد: هنگامی که بابت فکری یا عملی احساس گناه میکنیم، دقیقاً تحت تأثیر چه عواملی قرار گرفته و به وسیلهی کدام امور درونی و بیرونی برانگیخته شدهایم؟
در پاسخ او مجموعهای از عوامل گوناگون را پیش میکشد؛ از جمله تربیت خانوادگی و رابطه با والدین، فشارِ عرفهای بعضاً دست و پاگیر اجتماعی، خاطرات کودکی و چیزهای دیگر. در این بین او فراموش نمیکند که انواع متفاوت احساس گناه، از جمله احساس گناه والد، احساس گناه پرستار، احساس گناه بیمار و … را نیز از یکدیگر تفکیک کند.
دیدگاهی دارید؟