توضیحات

خوان الإخوان کتابى است به زبان فارسى در کلام فلسفى اسماعیلى، منسوب به ناصر خسرو قبادیانى(متوفاى ۴۸۱ق.).
مؤلف در مقدمه به رهایى خود از جهل به دست امام فاطمى، بى‌آنکه از او نام ببرد، اشاره مى‌کند و از اینکه از جانب او مامور دعوت مى‌شود، سخن مى‌گوید. او این کتاب را به سفره‌اى(خوان) تشبیه مى‌کند که طعام و شراب معنوى فرستاده از جانب امام به دست نویسنده در آن نهاده شده و به متابعان «خداوند روزگار»(امام زنده زمان) عرضه شده است.

هر «صف» به اختصار، به یکى از مباحث فلسفى و کلامى؛ مانند علم، معاد، نفس، ثواب و عقاب، ابداع و جز این‌ها، بر طبق مشرب متکلمان اسماعیلى مى‌پردازد. مباحث کتاب، مانند مباحث دیگر آثار ناصر خسرو، بر دو اصل کلى استوار است:

دلیل آوردن از جهان آفرینش و تطبیق آن بر امور باطنى، و تاویل آیات و احادیث. در خوان الإخوان اشاراتى شایان توجه به داعیان اسماعیلى قدیم، به ویژه به متفکران اسماعیلى ایرانى هست؛ مانند: محمد نخشبى، مؤلف کتاب محصول، ابویعقوب سجستانى مؤلف کشف المحجوب و ابوالهیثم گرگانى سراینده قصیده سؤالات.
برخلاف زاد المسافر و وجه دین (نام دو اثر از تألیفات ناصر خسرو) که طرحى مشخص در آن‌ها رعایت شده است، خوان الإخوان ترتیبى منطقى ندارد و بخش‌هاى آن مانند یادداشت‌هاى موضوعى پراکنده‌اى است که مؤلف آن‌ها را بدون نظم خاصى کنار هم جاى داده است.