توضیحات

زاد المسافرین، در زمره متون منثور کهن فارسى است و به جهت روزگار تألیف و روش نگارش، از دیرباز مورد توجه سبک شناسان نثر فارسى بوده است. زادالمسافرین سرشار از واژه‌هاى نادر و کهن فارسى است و افزون بر آن، برابر نهاده‌هاى فارسى ارزشمندى براى اصطلاحات فلسفى عربى در آن آمده که سخت در خور توجه است.
زادالمسافرین به سبب محتواى کلامى فلسفى و زبان ویژه و کهن، متنى آسان نیست. همین موضوع موجب شده که دست نوشته‌هاى بر جاى مانده از آن، آکنده از اغلاط و تصحیفات باشد، جداى از آن که نسخه‌هاى اصیل و کهن آن بس اندک است.
نسخه شماره ۴۹۱۱ در کتابخانه مرکزى دانشگاه تهران. این نسخه کهن‌ترین دست نوشت زاد المسافر است که تاکنون شناسایى گردیده و شیوه نگارش آن کهنه مى‌نماید؛ ولى از آنجا که انجام آن افتاده است، تاریخ کتابت و کاتب آن دانسته نیست. فهرست‌گر نسخه- استاد فقید محمّد تقى دانش پژوه- آن را از قرن ۹ و ۱۰ دانسته است.
پس از نسخه‌اى که شرح آن گذشت، دو دست‌نوشت بى‌تاریخ دیگر قدیم‌ترین نسخه‌هاى بازمانده از زاد المسافراند که نسبت به دیگر نسخ از صحّت و اصالت بیشترى برخوردارند:
نسخه شماره ۷۹٫ d. 2669 در کتابخانه بادلیان دانشگاه آکسفورد (تاریخ کتابت: قرن ۱۰- ۱۱).
نسخه شماره ۲۱۶ در کتابخانه مدرسه شاهى کمبریج (تاریخ کتابت: قرن ۱۱- ۱۲).
سید محمد عمادى حائرى، پس از نسخه شناسى تطبیقى زادالمسافرین و برگزیدن کهن‌ترین، اصیل‌ترین و صحیح‌ترین نسخه‌ها، با تامل در مفاهیم کلامى فلسفى اسماعیلى از سویى و دقت‌هاى واژه‌پژوهانه و سبک شناسانه از دیگر سو، به تصحیح انتقادى این اثر پرداخته و براى نخستین بار متنى صحیح و اصیل از آن عرضه کرده است. او همچنین تعلیقاتى پیرامون اثبات متن و ضبط نسخه‌ها، بر متن ویراسته خود افزوده است.
نسخه حاضر در برنامه با تصحیح و تحقیق سید محمد عمادى حائرى، در قطع وزیرى با جلد گالینگور در ۵۱۱ صفحه براى بار نخست در سال ۱۳۸۴ش توسط مرکز نشر میراث مکتوب، تهران منتشر شده است.