توضیحات

میرچا الیاده (۱۹۰۷-۱۹۸۶م.) جامعه شناس و مورخ فرانسوی رومانیایی تبار، این رساله را در سال ۱۹۵۶منتشر کرد، هدف این رساله روشن و ترکیبی، تهیه مقدمه ای کلّی و مستدل بر مطالعه پدیدار شناختی و تاریخی وقایع دینی برای عموم مردم است.
الیاده در این اثر رفتار انسان متدین را در کنش و واکنش آن با وحشت ها و عقل او مطالعه می کند و در سراسر اثر خود، این جنبه دوم را در جامعه های باستانی و شرقی روشن می سازد.
به گفته نویسنده ؛ این کتاب کوچک ممکن است به عنوان مقدمه ای کلی، نه مطالعه ای دقیق، بر تاریخ ادیان به کار آید.
در این کتاب کیفیات مکان ها، زمان ها و اشیاء مقدس و موقعیت مشترک انسان های باورمند در جهانی که با ارزش های مذهبی پر شده است توصیف می شود.

لیکن این یک مطالعه و بررسی در تاریخ ادیان به معنای دقیق نیست، چون نویسنده در مثال های یاد شده، نشان دادن زمینه های تاریخی – فرهنگی آنها را تعهد نکرده است.
توفیق این کتاب مطمئنا به سبب دیدگاه جدید و اساسی نویسنده آن است چرا که وی به جای مطالعه و بررسی عقاید درباره خدا و دین، یه تحلیل کیفیات تجربه مذهبی می پردازد. صرف نظر از جنبه های عقلانی و نظری دین، نویسنده عمدتاَ اندیشه خود را بر جنبه غیر عقلانی دین متمرکز می سازد.
نویسنده در این کتاب می کوشد که پدیده مقدس را با تمام پیچیدگی اش، و نه فقط تا آنجا که غیر عقلانی است ارائه دهد. آنچه که به نویسنده کتاب مربوط خواهد شد پیوند میان عناصر عقلانی و غیر عقلانی نیست بلکه مقدس با تمام کلیت آن است و نویسنده در صفحات کتاب سعی کرده تعریفی کلی و مفصل از تضاد بین مقدس و نامقدس بیان کند تا برای مخاطب قابل فهم باشد.
کتاب” مقدس و نامقدس” در ۵ فصل به نگارش درآمده است. فصل اول مکان مقدس و مقدس ساختن جهان را به تصویر می کشد و در آن مباحثی چون تجلیات خداوند متعال و آیات، هیولا و کیهان، معبد، کلیسای صدر مسیحیت و کلیسای جامع و غیره را مورد بررسی قرار می دهد.
در فصل دوم نویسنده زمان مقدس و افسانه ها را بررسی کرده و در فصل سوم تقدس طبیعت و دین کیهانی مورد تحلیل قرار می گیرد.فصل چهارم به وجود انسان و حیات تقدس شده می پردازد و جوامع مردان و جوامع زنان و مبحث مقدس و نامقدس در جهان امروزی را مورد واکاوی قرار می دهد.
فصل پایانی نیز با عنوان بررسی ترتیب تاریخی، تاریخ مذهب را به مثابه شاخه ای از علم معرفی کرده و ابعاد گسترده آن را بررسی می کند.