توضیحات

نقاوه الآثار فى ذکر الاخیار»، تألیف محمود بن هدایت اللّه افوشته‏اى نطنزى اثرى به فارسى در تاریخ صفویه از واپسین ایام زندگانى شاه تهماسب اول تا یازدهمین سال پادشاهى شاه عباس اول( ۱۰۰۷ هجرى قمرى) می باشد.
کتاب بدون وضع باب و فصل و به ترتیب تاریخ وقوع حوادث نوشته شده و مشتمل بر فهرست مطالب، پیش‏گفتار چاپ دوم واول به قلم مصحح؛ آقاى احسان اشراقى، دیباچه مولف و فصول متعدد است.
این اثر ارزنده، در واقع شامل دو کتاب است که نخستین آن در بیان رویدادهاى عمده دوران شاه تهماسب، شاه اسمعیل دوم و شاه محمد خدا بنده تا شروع سلطنت شاه عباس و کتاب دوم که مفصل‏تر از قسمت نخستین است، مربوط به یازده سال اول شهریارى شاه عباس کبیر و گویاى وقایعى است که طى آن‏ها قدرت سلطنت در گیر و دار از میان رفتن عصیان‏ ها و سرکشى‏ هاى سرداران قزلباش تحکیم یافته و متجاوزین بیگانه از ساحت کشور طرد مى‏شوند. آخرین واقعه‏ اى که در کتاب از آن نام برده شده، شکست دین محمد خان ازبک در خراسان و تسخیر هرات بدست پادشاه نام‏ آور صفوى است.
از آن جا که حوادث مندرج در نقاوه الآثار بر حسب تاریخ وقوع آن‏ها تنظیم گردیده و داستان به سال ۱۰۰۷ ق. پایان مى‏پذیرد، محتمل است که نویسنده کتاب یا به ثبت وقایع بعدى اقدام نکرده و یا از آن به بعد که به شصت و نه سالگى رسیده بود، روزگار، بیشتر مجال به او نداده است تا کار خویش را دنبال کند.