توضیحات

اینکه جریان‌های بزرگ اندیشه معاصر از افکار هگل سرچشمه می‌گیرد، امری است که همه می‌دانند و همگان به آن معترفند. ولی اینکه واقعا آن افکار چه بود و کسانی که خود را به هگل نسبت می‌دهند تا چه حد از فلسفه او الهام گرفته و رهنمودهای آن را محترم شمرده‌اند، داستان دیگری است که هنوز می‌تواند و باید مورد بحث واقع شود.

چون سه فلسفه اصلی از فلسفه‌های معاصر بسیار مزورانه خود را منسوب به هگل می‌دانند، شاید چنین تصور رود که اندیشه‌های کتاب «نمودشناسی ذهن» واقعاً کاربرد خود را در این فلسفه‌ها یافته و هرچه را می‌توانسته است در خود داشته باشد، به صورت قطعی بیروه داده است، ولی هرگز چنین نیست و دلیل واضح آن این است که هیچ‌یک از این فلسفه‌ها در وضع و حالی نیست که بتواند قانون اندیشه هگلی را که درک و بیان حقیقت نه همچون یک جوهر بل همچون یک ذهن اندیشنده است، پاس بدارد.