ژوزه ساراماگو (José Saramago) نامی آشنا برای دنبال‌کنندگان ادبیات داستانی در سراسر جهان است. این نویسنده‌ی معاصر پرتغالی که با خلق رمان درخشان کوری به شهرت رسید و جایزه‌ی نوبل ادبی را از آن خود کرد، از آن دسته ادیبانی بود که تا روزهای پایانی حیاتشان به نوشتن ادامه می‌دهند. کتاب صوتی یادداشت‌ها (The Notebook) به خوبی بیانگر همین واقعیت است.

آغاز نگارش این کتاب به سال ۲۰۰۸ بازمی‌گردد. ساراماگو آن روزها واپسین سال‌های هشتمین دهه از زندگی‌اش را پشت سر می‌گذاشت؛ به عبارتی، او هنگامی انبوه اندیشه‌ها و بصیرت‌هایش را به جامه‌ی «یادداشت‌ها» درآورد، که عمده‌ی سال‌های زندگی‌اش را پشت سر گذاشته بود و گام‌های مرگ را هر دم نزدیک‌تر به خود حس می‌کرد.

به واقع او در زمان نوشتن یادداشت‌ها به هرآنچه که در عالم ادبیات آرزویش را داشت رسیده بود. پس در نگارش این اثر (که نخست به صورت مقالاتی دنباله‌دار در وبلاگ خود او منتشر شدند و کمی بعد در سال ۲۰۱۰ به شکل کتاب درآمدند) نیازی به اثبات توانایی‌های خود در کار نویسندگی نمی‌دید. به همین خاطر این اثر ساختاری پراکنده‌تر، و در عوض زبانی ساده‌تر از دیگر نوشته‌های او دارد.

موضوعاتی که شاکله‌ی کتاب یادداشت‌های ساراماگو را تشکیل داده‌اند، در سه حوزه‌ی کلی قابل تقسیم‌اند:

یک: زندگی خود نویسنده (که سویه‌ای اتوبیوگرافیک به یادداشت‌ها بخشیده). دو: نقد ادبی (دربردارنده‌ی دیدگاه‌های زیبایی‌شناختیِ ژوزه ساراماگو، و همچنین داوری‌های او درباره‌ی نویسندگان دیگر). سه: سیاست و جامعه (حاوی اندیشه‌های سیاسی نویسنده، و نظرش درباره‌ی تحولات گوناگون جهانی، از جمله روی کار آمدن باراک اوباما در سال ۲۰۰۸).

در پایان، به جاست که اشاره‌ای نیز داشته باشیم به ترجمه‌ی درخشان مصطفی اسلامیه از کتاب حاضر؛ ترجمه‌ای که در کنار ارائه‌ی هرچه دقیق‌تر اندیشه‌‌های نویسنده‌، سبک نگارش او را نیز (تا آنجا که در ترجمه مقدور است)، به خوبی به مخاطبین فارسی‌زبان منتقل کرده است.