توضیحات
تاریخ کامل ایران : جلد اول
تاریخ کامل ایران تالیف سرجان ملکم، اثری تحقیقی است در تاریخ عمومی ایران ، که برای مردم انگلستان نوشته شده و شامل مطالبی است در مورد حدود و جغرافیای ایران، حکام و سلاطین آن از مهابادیان و پادشاهان قبل از کیومرث تا زندیه و قاجاریه ، عرب و شبه جزیره عربستان، آثار باستانی، آداب و رسوم، وضعیت اقتصادی، مذهب ، علوم و هنر، طبقات اجتماعی و… در ایران.
این اثر، در سال ۱۸۱۵ م به زبان انگلیسی تالیف و در ۱۲۸۷ م توسط میرزا اسماعیل حیرت، به فارسی ترجمه شده است.
جلد اول
مقدمه مترجم، به ذکر سبب ترجمه کتاب و اینکه به خواهش محمد اسماعیل خان وکیل الملک از گولد اسمیت انجام گرفته، اختصاص دارد. فصل اول: به بیان حدود و ثغور جغرافیایی و اوضاع طبیعی ایران پرداخته و در مورد مردم ایران میگوید: در کمتر ملکی مردمی قوی تر، چالاک تر و خوش ترکیب تر از اهالی آن یافت میشود و در مورد حیوانات آن معتقد است
«جانوران این ملک، خصوص اسب و سگ، خیلی بزرگ، قوی و خوش صورت میشوند». فصل ۲ تا ۷: سلسلههای پادشاهی ایران از جمله پیشدادیان (هوشنگ، طهمورث، جمشید، ضحاک و…) ، کیانیان (کی قباد، کی کاوس، کی خسرو و…) و سلاطین ساسانیه از اردشیر تا یزدجرد را بیان میکند.
بسیاری از مطالب فصلهای اول تا هفتم، از شاه نامه فردوسی اقتباس شده و با روایتهای زینه التواریخ، تاریخ گزیده، روضه الصفا، حبیب السیر و منابع دیگر، مقابله شده است. فصل ۸ تا ۱۵: حکومت خلفا در ایران و سلطنت صفاریان ، سامانیان ، دیلمیان ، غزنویان ، سلجوقیان ، اتابکان ، تیموریان و صفویه را بیان میکند.
در باب بیان سلاطین سلجوقی، از آلپ ارسلان به عنوان پادشاهی شجاع ، با سخاوت و دوست دار فضایل و علوم یاد میشود. در مورد جنگ او با قیصر روم آمده است که در روز جنگ، با دست خویش دم اسب خود را بالا بست و کفنی که از مشک معطر ساخته بودند، پوشید، تیر و کمان را انداخت و گرز و شمشیر برگرفت و با این هیئت به سپاهیان گفت: «اگر کلاه فیروزی بر کفار، امروز بر سر نهیم، فردا تاج شهادت بر سر خواهیم گذاشت».
سپاه روم جنگ را آغاز کرده و در ابتدای امر، پیروزی با آنان همراه میشود. این امر باعث غرور رومانوس، پادشاه روم شده و بیش از حد در سپاه ایران پیش روی میکند. آلپ ارسلان چون این امر را میبیند، فرصت را غنیمت شمرده و با جمیع لشکر به یک بارگی حمله کرده و رومیان را شکست میدهد. رومانوس در این نبرد زخمی شده و به دست ایرانیان میافتد.
او را نزد آلپ ارسلان آورده و شاه ایران از او میپرسد: اگر جنگ به نفع تو پیروز میشد و تو بر شاه ایران دست مییافتی، با او چه میکردی؟ رومانوس میگوید: تو را تازیانه بسیار میزدم. آلپ ارسلان: اکنون که بر خلاف خواست تو شده، باید با تو چه کرد؟ رومانوس پاسخ میدهد: اگر ظالمی بکش، اگر مردی ببخش و اگر خودستایی، در زنجیر کن و به پایتخت خویش ببر. آلپ ارسلان راه دوم را برگزیده، او و تمام امرای روم را از قید اسارت آزاد کرده و تمام آنان را مشمول عنایات ملوکانه میسازد.
تصویر خوبی که از ایرانیان و پادشاهان آنان در ذهن ملکم وجود داشت، در این گونه از داستانهایی که او در جای جای کتاب خویش به کرات از ایرانیان نقل میکند به خوبی قابل مشاهده است.
دیگر نسخه های این کتاب
دیدگاهی دارید؟