توضیحات

دل سگ

این رمان یک طنز گزنده از شوروی جدید است و به طورکلی یک تمثیل انقلاب کمونیستی و «تلاش غلط انقلابی برای تحقق بخشیدن به بشریت» تفسیر شده است. انتشار آن درابتدا در اتحاد جماهیر شوروی ممنوع شد. این اثر همچنین یکی از محبوب‌ترین داستان‌های داستان‌نویس محبوب «مایکل بولگاکوف» است. رمان دل سگ به یک پدیده فرهنگی در روسیه تبدیل شده و مردم -از دانش آموزان تا سیاستمداران- درباره آن بحث می‌کنند. با این تعاریف شنیدن این داستان را با هنرمندی جمعی از بهترین بازیگران رادیو به شما پیشنهاد می کنیم.

ماجرای «پروفسور براوژنسکی» در روسیه کمونیستی است که تصمیم می‌گیرد در آزمایشی، برای اولین بار، سگی را تبدیل به انسان کند. او این کار را با همکاری دستیارش انجام می دهد؛ اما نتیجه آزمایش خلق موجودی خطرناک برای جامعه است که …

«پروفسور فیلیپ فیلیپوویچ براوژنسکی» برای انجام آزمایش خود، سگ مجروحی را از خیابان پیدا می کند و اسم سگ را «شاریک» می گذارد. پروفسور با همکاری دستیارش، دکتر برومنتال، با انجام عمل جراحی سخت و نادری، سگ را تبدیل به انسان می کند. برای این کار، غده هیپوفیز یک انسان مرده را در جمجمه سگ می‌گذارند. جسم سگ رفته‌رفته به شکل انسان درمی‌آید و به‌تدریج، سگ توانایی سخن گفتن را نیز پیدا می کند؛ اما نکته ای که درنظر گرفته نشد، این بود که غده هیپوفیز متعلق به یک مجرم سابقه دار بوده و حالا موجب بروز رفتارهای زننده ای از سوی سگ شده است که سبب ناراحتی پروفسور می شود.
سگ حتی برای خود اسم عجیبی نیز انتخاب می‌کند: «پلیگراف پلیگرافوویچ شاریکوف». در ساختمان محل زندگی و کار پروفسور، یک کمونیست دوآتشه نیز زندگی می کند که برای دکتر مزاحمت هایی ایجاد می کند و …

*«میخائیل بولگاکف» این کتاب را چند ماه پس از مرگ «لنین» نوشت و تمثیل بُرنده‌ای است دربارهٔ انقلاب روسیه. سگ در این داستان، نماد مردم روسیه است که قرن‌ها زیر ستم و خشونت بوده‌اند و با آنها همچون حیوانات رفتار کرده‌اند. جراح عجیب داستان، تجسم حزب کمونیست (یا شاید خود لنین) است و عمل پیوند دشواری که برای تبدیل سگ به انسان انجام می‌شود، نمادی از انقلاب است.
بولگاکف در این داستان، با طنزی تلخ، نشان می‌دهد این مغز نیست که انسان‌ساز است؛ بلکه «قلب» شالوده و پایه ساخت انسان است. صرف داشتن عقل نمی‌تواند «آدم» بسازد، بلکه احساس و روح انسانی است که «انسان» می‌سازد.

رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت الله خامنه ای، در دیدار با هنرمندان در تاریخ چهارم آذر ماه هزار و سیصد و هفتاد، ضمن پیش کشیدن هنر انقلابی، این رمان را با دیگر رمان‌های انقلاب شوروی قیاس می‌کند و تلویحاً علت اینکه رمان به توفیق درخور خود نرسیده، مخالفت با نفس انقلاب می‌داند.
در بخشی از فرمایش ایشان چنین می خوانیم:
«من اگر بخواهم یک نمونهٔ کامل این موضوع را برای شما مطرح کنم، باید از یک رمان نام ببرم. من رمانی به نام «دل سگ» خواندم که نویسنده‌اش روسی است. این رمان، داستانی علمی، تخیلی است و… این رمان، رمان کوچکی هم هست؛ اما بسیار هم هنرمندانه است.

این رمان در ایران هم ترجمه و چاپ شده است؛ ولی شماها اسمش را هم نشنیده‌اید. رمان «دل سگ»، یک رمان ضدانقلابی است که درحدود سال‌های ۱۹۲۵ یا ۱۹۲۶ – یعنی همان اوایل انقلاب روسیه – نوشته شده و نویسنده‌اش به انقلاب و به بعضی از کارها معترض است و آن‌ها را مسخره کرده است؛ مثل همین کارهایی که در این‌جا هم نظیرش را دیده بودیم.
این اثر، اصلاً جزو ادبیات روسیه نیست. این رمان می‌توانست در دنیا پخش بشود. نمی‌شود گفت که آن‌جا پشت پردهٔ آهنین بود، یا در زمان استالین بود؛ نه، چرا در دنیا پخش نشد؟ چرا به عنوان یک اثر برجسته در دنیا ظهور پیدا نکرد؛ درحالی که «دن آرام» در دنیا به عنوان یک اثر برجسته مطرح است -بحث روسیه نیست- و به زبان‌های زندهٔ دنیا هم ترجمه شده است؛ یعنی اثر انقلاب است.”

دیگر آثار این نویسنده