توضیحات

خسرونامه

شیخ فریدالدین عطّار نیشابورى، تنها منظومه‌اى از نویسنده است که از ماجراى عشق دو دلداده و داستان زندگانى دو شاهزاده سخن مى‌گوید. اصل این داستان، چنانکه خود شیخ در آغاز کتاب بدان اشاره کرده، افسانه‌اى باستانى است به قلم «بدر اهوازى» که احوالش مانند بسیارى از داستان نویسان مجهول است.

در ابتدای این اثر فرشید اقبال مقدمه ای بر کتاب افزوده است. یک نفر از شیخ خواهش کرده است که این داستان عاشقانه را به نظم درآورد. وى نخست به عذر این‌که خسرونامه افسانه‌اى عشقى است، خواهش آن دوست را رد کرد؛ ولى وى سخت پایدارى نمود و بعدها شیخ خواهش او را پذیرفت و این داستان را دستاویز بیان حقایق معارف و عرفان کرد و به سلک نظم کشید.

کتاب در وزن هزج مسدس مقصور سروده شده است و همانند «ویس و رامین» فخر گرگانى و «خسروشیرین» و «لیلى و مجنون» حکیم نظامى درباره عشق دو شاهزاده سخن مى‌گوید. ک

تاب بعد از حمد حضرت حق و نعت سیدالمرسلین(ص) آغاز مى‌شود و بعد از مدح ائمّه‌ى دین به ترتیبى خاص درباره وقایعى چون دیدن گل هرمز را در باغ و عاشق شدن، خطاب به حقیقت جان در معنى زارى کردن گلرخ، گفتار در رخصت دادن دایه گلرخ را در عشق هرمز و حیله ساختن، پاسخ دادن هرمز دایه را، رفتن دایه پیش هرمز، آغاز عشق نامه خسرو و گل، خواستگارى شاه اصفهان از گل، طلب کردن قیصر باج و خراج از پادشاه خوزستان و رفتن هرمز به رسولى، نامه نوشتن گل به خسرو در فراق و ناخوشى، رفتن خسرو به طبیبى بر بالین گلرخ، لشکر کشیدن قیصر و خسرو به طرف اصفهان، رفتن خسرو به دریا به طلب گل، آمدن فرّخ به ترکستان به طلب گل، رزم خسرو با شاپور، رسیدن خسرو و گل با هم و رفتن به روم، سپرى شدن کار خسرو، در وفات قیصر و پادشاهى جهانگیر داستان سرایى کرده و دقائق است.