دختری با گوشواره مروارید (به هلندی: Meisje met de parel) از آثار برجستهٔ نقاش هلندی یوهانس فرمیر است که به تنهایی یکی از پایه‌های ثابت «دوران طلایی هنر» در هلندِ قرن هفدهم میلادی است.

اکثر آثار ورمر پرتره‌هایی بود از طبقه معمولی و بورژوا در حین انجام کار یا زندگی روزمره که در میان بیش از ۴۰ اثر این نقاش هلندی، «دختری با گوشواره مروارید» تنها اثری است که با دیدی کلی شکل گرفته‌است و هیچ گونه توجهی به حرفه، مکان و زمان در سیماشناسی مدل نشده‌است. نکته دیگری که برای تقریباً ۳۰۰ سال هنوز هم در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، خودِ دختر جوانی است که از پس شانه‌اش به روبه‌رو نگاه می‌کند. در پس زمینه‌ای تیره، مبهم و با پوششی نامتعارف، این دختر جوان در هیچ محیطِ از پیش تعیین شده‌ای جای نمی‌گیرد.

حدس‌ها برای شناسایی این دختر بسیار گسترده بوده و همه آنها به علت عدم وجود مشخصه‌ای ویژه در صورت، لباس یا حتی محیط، در حد حدس و گمان باقی‌مانده‌است. از این میان می‌توان به ماریا ورمر مدل گمنامی که در خانه ورمر به عنوان پیشخدمت کار می‌کرد، اشاره کرد. جدای از همهٔ این تفاسیر، این اثر از معدود آثاری است که الهام بخش بسیاری از نویسندگان، نقاشان و فیلمسازان در قرن‌ها بعد از شکل گیری‌اش بوده‌است.

این اثر از سال ۱۹۰۲ در موزه مائریتشویس در شهر لاهه نگهداری می‌شود و ترمیم‌های متعددی بر روی آن صورت گرفته‌است. در سال ۲۰۰۶، مردم هلند آن را به عنوان زیباترین نقاشی هلند برگزیدند

این کتاب نوشته تریسی شوالیه (Tracy Chevalier) نویسنده فرانسوی- سوئیسی است که این کتاب را در آمریکا و به عنوان دومین اثرش منتشر کرد و با استقبال زیاد مخاطبین و منتقدین مواجه شد. این رمان در تلاش است که با تکیه بر آثار نقاشی یوهانس ورمر (Johannes Vermeer) ، نقاش هلندی ۱۶۷۵-۱۶۳۲، و جمع آوری اطلاعات تاریخی درباره شرایط اجتماعی زندگی در هلند قرن هفدهم به بازسازی و یا بازتعریف زندگی ورمر بپردازد. محور اصلی این کتاب تابلوی دختری با گوشواره مروارید (Girl with Pearl Earring) است، که شوالیه دختر این تصویر را به عنوان راوی داستانش انتخاب می کند و با وی به درون زندگی شخصی و کاری ورمر سرک می کشد.
اکثر آثار ورمر پرتره هایی از طبقه معمولی و بورژوا در حین انجام کار یا زندگی روزمره اند. تنها اثر وی که هیچ توجهی به حرفه، مکان و زمان مدل ندارد تابلوی دختری با گوشواره مروارید است. این تابلو که سال خلق آن بین سالهای ۱۶۷۵-۱۶۶۵ تخمین زده می شود با تکنیک رنگ روغن روی بوم نقاشی شده است و به خاطر زاویه مدیوم شات، لباس های خارج از عرف و تاحدی نامانوس، پس زمینه سیاه بدون درج و ثبت هرگونه وسیله، لوازم یا نشانه ای که به ما درباره این فرد و شرایطش آدرسی بدهد به شدت محل شک و حدس و گمانهای فراوان درباره هویت این مدل شده است. گمان ها برای شناسایی معمولا در سه فرد خلاصه شده است: ماریا ورمر (دختر بزرگ یوهانس)، مدلینا ون روی ون (دختر دوست و حامی یوهانس ورمر) و مدل گمنامی که در خانه ورمر به عنوان پیشخدمت کار می کرد. شوالیه با گمان سوم جلو می رود.
در روایت شخصی شوالیه از این تابلو، این دختر، گری یت است؛ دختر یک کاشی ساز فقیر که برای کار و کمک مالی به خانواده اش به عنوان پیشخدمت به خانه ورمر نقاش می رود. وظیفه او علاوه بر انجام کارهای روزمره عادی نظیر شستن، اتو کردن، خرید و… تمیز کردن آتلیه نقاشی ورمر است. گری یت از ۱۶ تا ۱۸ سالگی در خانه ورمر کار می کند و در همان نگاه اول به ورمر دل می بندد و در خیال نوجوانانه خویش ورمر را هم دلبسته خود می پندارد.
این تابلوی زیبا بر خلاف بیشتر آثار ورمر و دیگر نقاشان دوران خودش ظاهری مرموز دارد. تصاویر کلاسیک و رئال آن دوران یا تصویری از طبیعت و شهرها هستند و یا حالات انسانی و جو آن زمان را منتقل می کنند . مثل زنی که در حال ریختن شیر در کاسه است . گروهی که موسیقی می نوازند . مجالس و جشن های اشرافی و مردمی و صحنه هایی دیگر به همین سبک . با این حال دختری تنها و جوان در یک تابلو با زمینه ی کاملا خالی و سیاه می تواند متمایز از بقیه باشد . ما نمی توانیم بفهمیم که این دختر با این نگاه نافذ و لباسی که چندان عادی و رایج نبوده فقیر است یا اشراف زاده ؟ شاد است یا غمگین؟ به چه فکر می کند ؟ و یا کجاست ؟