توضیحات
تاریخ طبری (تاریخ الرسل والملوک) – ۸
تاریخ الرسل و الملوک یا تاریخ الامم و الملوک معروف به تاریخ طبری کتابی است به زبان عربی که توسط محمد بن جریر طبری تاریخنگار و پژوهشگرِ ایرانی مسلمان در اواخر سده سوم پس از هجرت به رشته تحریر درآمدهاست و یکی از بزرگترین و معتبرترین منابع دوره اسلامی است.
طبری نویسندهٔ مشهورترین، مهمترین و ارزشمندترین مجموعههای مفصل تاریخ عمومی اسلام و جهان بهشمار میآید. این کتاب، تاریخ را از زمان خلقت شروع کرده و سپس به نقل داستان پیامبران و پادشاهان قدیمی میپردازد.
در بخش بعدی کتاب طبری به نقل تاریخ پادشاهان ساسانی میپردازد، و از آنجا به نقل زندگی پیامبر اسلام، محمد میپردازد. در این کتاب وقایع پس از شروع تاریخ اسلامی (مقارن با هجرت به مدینه) به ترتیب سال تنظیم شده و تا سال ۲۹۳ هجری شمسی را در بر میگیرد.
.
- تاریخ پیش از اسلام: بخش پیش از اسلام مشهورترین، مهمترین قسمت آن است و نویسنده این بخش از کتاب را پس از پایان تفسیر طبری (تفسیر قرآنش) تألیف نمود.
- پس از اسلام: در تاریخ پس از اسلام این کتاب، نویسنده وقایع را به صورت وقایع نگاری نقل میکند. این بخش (پس از اسلام) خود مشتمل بر سه بخش جداگانه دیگر است.
نکته در خور توجه این است که طبری از چه سالی شروع به نوشتن کتابهای خود کردهاست ؟! برخی میگویند که او در سال ۲۱۰ ه.ق شروع به تحریر کتاب خود کردهاست و برخی روایتها حاکی از آن است که طبری بخش تاریخ عباسیان را در کتاب جداگانهای به نام القطعین تألیف کردهاست و این خود نشان دهنده این است که طبری تاریخ خود را فقط تا پایان دوره عباسیان نوشتهاست.
تاریخ طبری دارای ۱۶ جلد و مرجع عمده تاریخ ایران تا اول سده چهارم هجری است، همچنین این کتاب مأخذ عمده بسیاری از کسانی واقع شدهاست که بعد از طبری به تألیف تاریخ اسلام اهتمام ورزیدهاند. همچنین تاریخ طبری در ۵ جلد چاپ شده که این را جزئیات مینامند. تاریخ طبری را ابوعلی بلعمی به فارسی ترجمه و تلخیص کردهاست و چون از خود مطالب دیگری افزودهاست و تغییرات دیگری نیز دادهاست، کتاب او نسبتاً تألیفی نو به حساب میآید و به نام خود او تاریخ بلعمی نامیده شدهاست.
تاریخ طبری را نیز ابوالقاسم پاینده ۱۳۵۲ ترجمه و توسط انتشارات بنیاد فرهنگ در ۱۵ جلد منتشر نمود. پس از انقلاب این کتاب در ۱۶ جلد توسط انتشارات اساطیر در سالهای ۱۳۶۲ تا ۱۳۶۵ چاپ و عرضه شد. طبری در بیان مطالب از مقایسهٔ مطالب از دید ادیان مختلف نیز پرداختهاست. مثل نظر ابنعباس و نظر علمای یهود، نظر علمای مسیحی، و نظر علمای زرتشتی.
منابع کتاب
شیوهٔ نگارش تاریخ طبری، گردآوری نقل قولها بودهاست، اما این کار بیهیچ گزینش صحیحی صورت گرفتهاست تا جایی که نقل قولهایی از اشخاصی چون سیف بن عمر در آن به چشم میخورد که مورد رد بسیاری از محققان قرار گرفتهاست.
منبع طبری برای دوران زندگی پیامبر اسلام، تاریخدانان اهل مدینه سدهٔ هشتم میلادی بود. البته تأثیرات فرهنگ پیش از اسلام نیز در نوشتههای این مورخان ملاحظه میشود.
دیگر نسخه های این کتاب
دیدگاهی دارید؟