توضیحات

گاهان و زندگاهان

کتاب زندگاهان اثر شروین وکیلی، جلد نخست از مجموعه‌ی « تاریخ خرد » است که سیر اندیشه‌ی فلسفی را با محور گرفتنِ فرهنگ ایرانی بازخوانی می‌کند.
گاهان کهن‌ترین شعرِ موجود در زبان‌های ایرانی و آغازگاه آیین و فرهنگی است که به تدریج در هزاره‌ی سوم پیش از میلاد در ایران شرقی زاده شد و به تدریج گسترش یافت و در نهایت تاسیس کشور ایران به دست هخامنشیان را ممکن ساخت.
زندِ گاهان، شرح و تفسیری است فلسفی از این متن. نویسنده چهار شاخص را برای تفکیک متون فلسفی از سایر متون پیشنهاد می‌کند، و گام به گام نشان می‌دهد که گاهان -گذشته از اهمیتی که به عنوان یک شعرِ ادبی یا متن دینی دارد- یک متن فلسفی هم هست.

پرسش محوری در این کتاب، بازسازی نظام فلسفیِ نهفته در گاهان است. این کار با مرور تفسیرها و شرح‌های موجود درباره‌ی گاهان، و نفد و واسازی‌شان انجام می‌شود، و در نهایت ساختار فلسفه‌ی نهفته در گاهان بر مبنای حدود پنجاه کلیدواژه‌ی پایه بازسازی و همچون نظامی از اندیشه‌ی پرسش‌مدار پیشنهاد می‌شود.
گاهان از نظر زمانی و زبانی با بخش دیگری از اوستا به نام یسنای هفت هات نزدیک است . یعنی چنین می نماید که کهن ترین بخش از ادبیات اوستایی این دو قسمت از یسنا باشند . هر دوی این متون به زبان و لحنی مشابه نوشته شده اند و محتوایی کمابیش یکسان هم دارند . با این وجود ، هفت هات به نثر نوشته شده و گویشی اندک متفاوت دارد . از این رو به احتمال زیاد این متن در حلقه ای از پیروان زرتشت نوشته شده و نه خود او .
آنچه اهمیت دارد آن است که ما از همین دوران زمانی و با همین ساختار زبانی ، دو متن متفاوت داریم که یکی از آن ها به نثر و دیگری به نظم است . از این رو خصوصیات منظم گاهان قطعا نشانگر شعر بودنش هستند و نمی توانند خصوصیت طبیعی زبان اوستایی باشند که به گمان برخی از زبان شناسان متقدم و رمانتیست ، به ذات خود شعر گونه و آهنگین بوده است .

گاهان کهن‌ترین شعر موجود در زبان‌های ایرانی و آغازگاه آیین و فرهنگی است که به تدریج در هزاره سوم پیش از میلاد در ایران شرقی زاده شد و به تدریج گسترش یافت و در نهایت تأسیس کشور ایران به دست هخامنشیان را ممکن ساخت. زند گاهان شرح و تفسیری است فلسفی از این متن. نویسنده چهار شاخص را برای تفکیک متون فلسفی از سایر متون پیشنهاد می‌کند و گام به گام نشان می‌دهد که گاهان یک متن فلسفی نیز هست.

پرسش محوری در این کتاب، بازسازی نظام فلسفی نهفته در گاهان است. این کار با مرور تفسیرها و شرح‌های موجود درباره گاهان و نقد و واسازی آن‌ها انجام می‌شود و در نهایت ساختار فلسفی نهفته در گاهان بر مبنای حدود پنجاه کلیدواژه پایه بازسازی می‌شود.