توضیحات
تاریخ مردم ایران – قبل از اسلام (در کشمکش با قدرت ها)
تحقیق حاضر که اینک به چاپ ششم رسیده، مروری است بر تاریخ و تحولات ایران در دوران قبل از اسلام که مباحث آن در ۱۰بخش سامان یافته است .مولف در مقدمه کتاب مینویسد” :
در کتاب حاضر سعی کردهام آنچه را از تاریخ واقعی مردم و از طراز معیشت و تفکر و آداب و اخلاق آنها از منابع موثق به دست میآید بی هیچ شور و احساس قومی به بیان آورم و اگر با این حال مواردی هست که احیانا با آنچه برخی شرق شناسان غربی در این بابها اظهار کردهاند به توافق نرسیدهام از آن رو است که نتوانستهام مثل آنها تجاوز روم و بیزانس را با دیده تحسین بنگرم و واکنش مردم ایران را در مقابل جاذبه یونانیگری و روم پرستی گرایش به ارتجاع و تسلیم به استبداد تلقی کنم .
“بخش اول نگاهی است به دنیای اساطیری ایران که طی آن از مهد و خاستگاه آریاها، شهرها و جامعه اولیه آریایی، هجوم به فلات ایران، افسانههای پیشدادی و کیانیان، اوستا و زرتشت سخن میرود .
در بخش دوم که “افقهای دور “عنوان گرفته این مباحث فراهم آمده است :ورود آریاها به فلات ایران، تمدنهای آشور، عیلام، اورارتو، طوایف ماد و پارس، چگونگی تشکیل دولت، پادشاهان و اقدامات آنها و سرانجام غلبه کورش و انقراض دولت ماد .
بخش سوم با عنوان “نیزههای پارسی “به بررسی تاریخ ایران در عهد کورش، داریوش و خشایارشا و مهمترین اقدامات آنها اختصاص دارد .سرنوشت دولت هخامنشی در دوره پادشاهان هخامنشی پس از خشایارشا تا حمله اسکندر و انقراض هخامنشیان، نیز لشکرکشیها و فتوحات اسکندر موضوع فصل چهارم است که ذیل عنوان “اسلحه طلایی “تدوین شده است .
در فصل پنجم با عنوان “آتش در کاخ “از یک سو، پیشروی اسکندر در داخل ایران تا مرگ او پیگیری میشود، از سوی دیگر به مباحثی همچون نظام اداری، هنر، معماری، فرهنگ اشاره میگردد . موضوع فصل ششم که “کشمکش میراث خوارگان “نام گرفته درباره سرنوشت قلمروهای مفتوحه اسکندر پس از مرگ او و کشمکش جانشینانش برای تقسیم و اداره این سرزمینها و سرانجام وضعیت ایران در دوران سلطنت پادشاهان سلوکی است .
بخشهای هفتم و هشتم، به ترتیب با عناوین “جنگ و گریز “و “خدنگ پهلوانی “به اطلاعاتی درباره دوره اشکانی اختصاص دارد که طی آن، مولف با شرح چگونگی ظهور و قدرتگیری دولت اشکانی، مهمترین پادشاهان این سلسله را با اشاره به حوادث مهم این دوران معرفی میکند .
افزون بر آن، از موضوعاتی همچون ارتش پارت و مجلس نجبا، نظام اقتصادی و اجتماعی، دین، یونانیگرایی و فرهنگ اشکانی، دانش و ادب، و اختلافات خانوادگی سخن میراند .فصل نهم با عنوان “میعاد با گذشته “و فصل دهم با عنوان “وداع با دنیای باستانی”، به اطلاعاتی درباره عهد ساسانیان اختصاص یافته که مباحث آن با چگونگی طغیان اردشیر بابکان و انقراض دولت اشکانی و تاسیس دودمان ساسانی آغاز میشود و تا پایان کار ساسانیان را در برمیگیرد .
در این دو فصل مولف با به دست دادن گزارشی هدفمند و منسجم از مهمترین رویدادهای سیاسی و اجتماعی دوره ساسانی، این مباحث را مطرح میکند :مانی و مانویت، همسایگان و سیاست خارجی، مزدک و قیام او، آیین زروانی، مراسم دینی زرتشتی، سازمانهای نظامی و اداری، فرهنگ و هنر، مسئله اعراب در مرزهای ایران، علل سقوط ساسانیان و میراث باستانی ایشان .کتاب با یادداشتهای مولف و فهرست اعلام به پایان میرسد .
دیدگاهی دارید؟